Sosyal bilgiler dersi bu öğrenme alanında öğrencilerin bilimsel ve teknolojik gelişmelerin günümüz ve gelecekte toplumsal hayata etkileri, sosyal bilimlerin çalışma alanları ve toplumsal hayatta karşılaşılabilecek problemlere çözüm üretmeye yönelik bilinç düzeyleri ve becerilerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
Türkiye Fen Liseleri Taban Puanları için sayfamızı takip ediniz.
7. Sınıf Sosyal Bilgiler
6. ÖĞRENME ALANI: TEKNOLOJİ ve SOSYAL BİLİMLER
Öğretme-Öğrenme Uygulamaları
SB.7.6.1
Yazılı ve görsel kaynaklar üzerinden bilimsel ve teknolojik gelişmelerin toplumsal hayata etkileri incelenir (OB1, OB4). Bu süreçte dijital kaynaklardan yararlanılabilir (OB2). Öğrencilerden incelemelerinden elde ettikleri kanıtlar ile kendi gözlem ve deneyimlerini ilişkilendirmeleri sağlanır. Bilimsel ve teknolojik gelişmelerin “iletişim, eğitim, sağlık ve ulaşım” alanlarına nasıl yansıdığına ilişkin örnekler vermeleri istenir. Bu süreçte çember tekniğinden yararlanılarak günümüzdeki bilimsel ve teknolojik gelişmelerin toplum hayatına etkilerine ilişkin tartışmalar yapılır (E3.10, SDB2.1). Öğrencilerin tartışma sürecinde özgürlük değeri çerçevesinde nazik ve kişisel haklara saygılı (D11.3) olmaları gerektiği vurgulanır. Öğrencilerin görüşlerini açıklama ve tartışma süreçleri kontrol listesi, gözlem formu, anekdot kaydı ile değerlendirilebilir. Buna ek olarak açık uçlu sorularla oluşturulmuş çalışma yaprakları değerlendirme için kullanılabilir.
Fikir taraması tekniğinden yararlanılarak öğrencilerin farklı ülkelerdeki yeni uygulamalara yönelik gazete haberleri ya da örnek olaylardan, kendi gözlem ve deneyimlerinden hareketle bilim ve teknolojinin gelecekte “iletişim, eğitim, sağlık, ulaşım” alanlarında toplumsal hayatı nasıl etkileyebileceğine dair çıkarımlarda bulunmaları sağlanır (SDB2.3).
Öğrencilerden geleceğe yönelik öngörülerini yazılı veya görsel olarak sınıf duvarına asmaları (E3.3, OB1, OB4) ve diğer öğrencilerin hazırladığı galerileri gezerek incelemeleri istenir. Öğrencilere galerileri gezerken o konu hakkında kendi öngörülerini ekleyebilecekleri söylenir. Bu şekilde öngörüler geliştirilir ve zenginleştirilir. Bu etkinlik öğretmen tarafından kontrol listesi veya gözlem formu kullanılarak değerlendirilebilir. Buna ek olarak öz ve akran değerlendirme formları değerlendirme sürecinde kullanılabilir.
SB.7.6.2
Öğrencilerin örnek metinler üzerinden farklı sosyal bilim dallarına (tarih, coğrafya, arkeoloji, hukuk, ekonomi, felsefe, sosyoloji) ait tanıtıcı bilgileri toplamaları sağlanır (OB1). Bu aşamada çember tekniği kullanılabilir (E1.5, SDB2.1). Öğrencilerin çalışma alanlarından yola çıkarak ilgili disiplini tanımlamaları sağlanır. Bu süreç kontrol listesi, gözlem formu, anekdot kaydı ile değerlendirilebilir.
Verilen örnek metinler öğrenciler tarafından incelenerek sosyal bilim dallarının (tarih, coğrafya, arkeoloji, hukuk, ekonomi, felsefe ve sosyoloji) ortak özelliklerini belirlemeleri istenir (E3.7, OB1).
Aynı kaynaklarların incelenmesine devam edilerek sosyal bilim dallarının (tarih, coğrafya, arkeoloji, hukuk, ekonomi, felsefe ve sosyoloji) farklı özelliklerini belirlemeleri istenir. Öğrencilerden belirledikleri ortak özellikleri ve farklılıkları çember tartışma tekniği ile tüm sınıfa açıklamaları istenir.
Öğrenciler tarafından sosyal bilimlerin genel çalışma alanlarına dair önermeler yazılır. Bu süreçte öğrenciler servis altlığı tekniği uyarınca dört veya beş öğrenciden oluşan gruplara ayrılır. Her gruba bir sayfa kâğıt verilerek sosyal bilimlerin genel çalışma alanlarına dair önermeler yazmaları istenir. Öğrencilerden kâğıdı, her birinin yazabileceği bir bölüm ve ortada cevaplarını özetleyebilecekleri bir yer olacak şekilde bölmeleri istenir.
Öğrencilerin servis altlığının kendi alanlarındaki konuyu veya hedef soruyu anladıklarını göstermek için bireysel olarak yazmaları veya çizmeleri sağlanır. Daha sonra yazdıklarını veya çizdiklerini diğer grup üyeleriyle paylaşmaları istenir. Öğrencilerden paylaşımda verilen bilgileri tartışarak iki veya üç ana fikir ortaya koyması istenir (KB3.2). Bu fikirler kâğıdın ortasına yazılır ve sınıfın geri kalanıyla paylaşılır. Bu süreçte ortaya çıkan fikirler tartışılır (SDB2.1, E1.4). Süreç, kontrol listesi, gözlem formu, anekdot kaydı ile değerlendirilebilir.
SB.7.6.3
Öğrencilere toplumsal hayatta karşılaşılabilecek problemlerin neler olabileceği sorulur. Bu süreçte beyin fırtınası tekniğinden yararlanılır ve öğrencilerden duygu ve düşüncelerini arkadaşlarıyla etkili iletişim kurarak ve dostluk değerine uygun olarak paylaşması beklenir (D4.2).
Problemler belirlendikten sonra sınıf gruplara ayrılarak her grubun bu problemlerden birini seçip bir cümle ile ifade etmesi istenir. Gruplardan beyin fırtınası tekniğiyle belirledikleri problemin çözümünde kullanılabilecek bir model geliştirmeleri istenir (E3.11, SDB3.3). Bu süreçte çalışma gruplarından ilgili sorunun çözümüne yönelik model önerilerini not etmeleri istenir.
Grupların kendi aralarında küçük grup tartışması tekniğiyle sorunun çözümüne yönelik yapacakları araştırmayı planlamaları sağlanır (SDB2.1). Gruplardan bu plan dâhilinde farklı kaynakları inceleyerek veya çevrelerindeki insanlarla görüşmeler yaparak probleme ve çözüm önerilerine ilişkin veri toplamaları istenir (OB1).
Bu süreçte öğretmen çalışkanlık değerini vurgulayarak güvenilir bilgiye ulaşma yolları, doğru ve güvenilir bilgiyi ayırt edebilme konularında öğrencilere rehberlik eder (D3.3). Bu bağlamda bilimsel etiğin önemi vurgulanır. Grupların araştırmalarından elde ettikleri verileri analiz etmeleri ve küçük grup tartışması yoluyla yorumlamaları, belirlenen problemin olası çözüm yollarını, avantajları ve dezavantajları ile bir diyagram üzerinde listelemeleri istenir (E3.6).
Gruplar oluştukları diyagram üzerinden belirledikleri problemin olası çözüm yollarını, avantajları ve dezavantajları ile birlikte kaynaklara dayalı olarak sınıfa açıklar. Bu sunumda öğrencilerden topladıkları veriye dayalı olarak kendilerince en ideal çözüm yolunu belirlemeleri istenir.
Gruplardan araştırmalarından elde ettikleri veriler doğrultusunda olası çözüm önerilerini “ekonomiklik, güvenilirlik, verimlilik, yararlılık, sürdürülebilirlik” ölçütlerinde değerlendirmeleri ve insana ve doğaya duyarlı (D5.2) en doğru çözüm önerisinin hangisi olduğuna karar vermeleri istenir. Gruplardan üzerinde karar kıldıkları çözüm önerisini, gerekçeleriyle sınıfta açıklayarak diğer öğrencilerle paylaşmaları istenir.
Gruplar tüm araştırma sürecini performans görevi kapsamında poster formatında raporlaştırır (E3.1, SDB3.3). Gruplar tarafından hazırlanan posterler okulda panolara asılarak diğer öğrencilerle paylaşılır. Öğrencilerin araştırma süreçleri analitik dereceli puanlama anahtarları ile değerlendirilebilir. Buna ek olarak süreç sonunda yapılacak sunumlar için kontrol listelerine veya derecelendirme ölçeklerine başvurulabilir.
ÖĞRENME ÇIKTILARI VE SÜREÇ BİLEŞENLERİ
SB.7.6.1. Bilimsel ve teknolojik gelişmelerin gelecekteki toplum hayatına etkilerine ilişkin
öngörüde bulunabilme
a) Bilimsel ve teknolojik gelişmelerin günümüzdeki toplumsal hayata etkilerine ilişkin kanıt, gözlem ve deneyimleri ilişkilendirir.
b) Bilimsel ve teknolojik gelişmelerin toplumsal hayata etkilerine ilişkin kanıt, gözlem ve deneyimleri ilişkilendirerek geleceğe yönelik çıkarımda bulunur.
SB.7.6.2. Örnek metinler üzerinden sosyal bilimlerin çalışma alanlarına dair genelleme yapabilme
a) Örnek metinler üzerinden sosyal bilimlerin çalışma alanlarına dair bilgi toplar.
b) Örnek metinler üzerinden sosyal bilimlerin çalışma alanlarının ortak özelliklerini belirler.
c) Örnek metinler üzerinden sosyal bilimlerin çalışma alanlarının farklılıklarını belirler.
ç) Örnek metinler doğrultusunda sosyal bilimlerin çalışma alanlarına dair örüntüler üzerinden önermelerde bulunur.
SB.7.6.3. Toplumsal hayatta karşılaşabileceği bir probleme yönelik bilimsel sorgulama yapabilme
a) Toplumsal hayatta karşılaşabileceği bir problemi tanımlar.
b) Toplumsal hayatta karşılaşabileceği bir problemin çözümüne dair kullanabileceği bir model geliştirir.
c) Toplumsal hayatta karşılaşabileceği bir problemin çözümüne yönelik araştırmayı planlar ve gerçekleştirir.
ç) Toplumsal hayatta karşılaşabileceği bir problemin çözümüne yönelik verileri analiz eder ve yorumlar.
d) Toplumsal hayatta karşılaşabileceği bir problemin çözümüne dair kanıta dayalı açıklama yapar ve probleme çözüm üretir.
e) Toplumsal hayatta karşılaşabileceği bir problemin çözümüne dair bilgiyi değerlendirir ve paylaşır.
İÇERİK ÇERÇEVESİ Bilimsel ve Teknolojik Gelişmelerin Gelecekteki Hayata Etkisi
Sosyal Bilimlerin Çalışma Alanları
Toplumsal Hayatta Karşılaşılabilecek Problemlere Çözüm Üretme
Anahtar Kavramlar bilimsel etik, gelecek, problem, sosyal bilimler, önerme, toplum
Millî Eğitim Bakanlığı: https://meb.gov.tr
