7. Sınıf Fiillerin Anlam Özellikleri Konu Anlatımı

Fiillerin Anlam Özellikleri

Fiiller, iş, oluş ve durum bildiren sözcüklerdir. Türkçede fiiller anlam özelliklerine göre üç gruba ayrılır:

1. İş (Kılış) Fiilleri

Özellikleri:

• Öznenin bilinçli olarak yaptığı eylemleri ifade eder
• Eylemden etkilenen bir nesne vardır
• “Neyi?”, “Kimi?” sorularına cevap verir
• Başına “onu” kelimesi getirildiğinde anlamlı olur

Örnekler:

• “Öğretmen tahtaya yazı yazdı.” (Neyi yazdı? – yazıyı)
• “Çocuk elmayı yedi.” (Neyi yedi? – elmayı)
• “Babası ona hediye aldı.” (Neyi aldı? – hediyeyi)

Diğer Örnekler:

• silmek, anlatmak, temizlemek, yazmak, almak, taşımak, kaldırmak, takmak, içmek, kullanmak, ısıtmak

2. Oluş Fiilleri

Özellikleri:

• Kendiliğinden ve zamanla gerçekleşen değişimleri ifade eder
• Öznenin iradesi dışında gerçekleşir
• “Neyi?”, “Kimi?” sorularına cevap vermez
• Başına “onu” kelimesi getirildiğinde anlamsız olur

Örnekler:

• “Meyveler olgunlaştı.” (Zamanla gerçekleşen bir değişim)
• “Demirler paslandı.” (Kendiliğinden oluşan bir durum)
• “Çocuk büyüdü.” (Zamanla gerçekleşen bir süreç)

Diğer Örnekler:

• sararmak, kararmak, morarmak, küflenmek, kızarmak, bayatlamak, paslanmak, uzamak, büyümek

3. Durum Fiilleri

Özellikleri:

• Öznenin içinde bulunduğu durumu ifade eder
• Eylemden etkilenen bir nesne yoktur
• “Neyi?”, “Kimi?” sorularına cevap vermez
• Süreklilik gösterir

Örnekler:

• “Çocuk uyuyor.” (Devam eden bir durum)
• “Öğrenciler oturdu.” (Bir pozisyon alma)
• “Kuş uçuyor.” (Devam eden bir hareket)

Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.

Diğer Örnekler:

• uyumak, dinlenmek, oturmak, susmak, gülmek, ağlamak, durmak, uzanmak, çıkmak, yürümek

Karşılaştırma Tablosu

Önemli Noktalar

1. Bazı fiiller bağlamına göre farklı anlam özellikleri gösterebilir:
   • “Koşmak” (durum) / “Yarışı koşmak” (iş)
   • “Ağlamak” (durum) / “Göz yaşlarını ağlamak” (iş)
2. Fiillerin anlam özelliklerini belirlerken:
   • Cümledeki kullanımına bakılmalı
   • “Neyi?”, “Kimi?” soruları sorulmalı
   • “onu” testi uygulanmalı
3. Fiil çeşitlerini ayırt etmek için:
   • İş fiillerinde mutlaka bir nesne aranmalı
   • Oluş fiillerinde zaman içinde değişim gözlenmeli
   • Durum fiillerinde süreklilik aranmalı

Alıştırmalar

Aşağıdaki cümlelerdeki fiillerin anlam özelliklerini belirleyiniz:

1. Annem yemek pişiriyor.
2. Çiçekler soldu.
3. Babaannem koltukta uyuyor.
4. Öğrenciler soruları çözdü.
5. Süt ekşimiş.

Cevaplar:

1. İş fiili (pişiriyor)
2. Oluş fiili (soldu)
3. Durum fiili (uyuyor)
4. İş fiili (çözdü)
5. Oluş fiili (ekşimiş)