7. Sınıf Fiillerde Anlam Kayması Konu Anlatımı

Fiillerde Anlam Kayması Nedir?

Fiillerde anlam kayması, bir fiilin aldığı kip ekiyle cümlede ifade edilmek istenen zaman anlamının uyuşmaması durumudur. Yani fiil bir zaman eki alır, ancak başka bir zamanı ifade eder. Bu durum Türkçede sıkça karşılaşılan bir özelliktir.

Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.

Anlam Kaymasının Özellikleri

1. Fiilin aldığı kip ekiyle ifade ettiği zaman farklıdır
2. Günlük konuşma dilinde yaygın olarak kullanılır
3. Anlatıma farklı bir anlam katmak için tercih edilir
4. Genellikle şimdiki zaman eki diğer zamanları ifade etmek için kullanılır

Anlam Kayması Çeşitleri ve Örnekleri

1. Şimdiki Zaman Ekinin Geniş Zaman Anlamında Kullanımı

Örnekler:

• “Her sabah erken kalkıyorum.” (Aslında geniş zaman)
• “Annem her pazar kek yapıyor.” (Düzenli olarak yapılan bir eylem)

2. Şimdiki Zaman Ekinin Gelecek Zaman Anlamında Kullanımı

Örnekler:

• “Yarın sinemaya gidiyoruz.” (Gelecek zaman)
• “Haftaya sınav oluyoruz.” (Yakın gelecek)

3. Şimdiki Zaman Ekinin Emir Anlamında Kullanımı

Örnekler:

• “Hemen buraya geliyorsun!” (Emir)
• “Ödevlerini bitiriyorsun!” (Kesin istek)

4. Geniş Zamanın Gelecek Zaman Anlamında Kullanımı

Örnekler:

• “Yarın okula gitmem.” (Gelecek zaman)
• “Bu akşam ders çalışırım.” (Yakın gelecek)

5. Gelecek Zamanın Emir Anlamında Kullanımı

Örnekler:

• “Bu işi bitireceksin!” (Kesin emir)
• “Ödevlerini yapacaksın!” (Sert uyarı)

Anlam Kaymasının Nedenleri

1. Dil ekonomisi: Daha kısa ifadeler kullanma isteği
2. Vurgu yapma: Belirli bir zamanı daha güçlü ifade etme
3. Konuşma dili alışkanlıkları: Günlük kullanımın yazı diline yansıması
4. Anlatımı canlandırma: Olayları daha canlı anlatma isteği

Anlam Kaymasını Tespit Etme Yöntemleri

1. Fiilin aldığı kip ekini belirleyin
2. Cümlenin gerçekte hangi zamanı ifade ettiğini düşünün
3. İkisi uyuşmuyorsa anlam kayması vardır
4. Fiili doğru zaman ekiyle yeniden yazmayı deneyin

Örnek Çözümlemeler

1. “Babam akşam bize geliyor.”
   • Kullanılan: Şimdiki zaman (-yor)
   • Anlatılan: Gelecek zaman
   • Doğrusu: “Babam akşam bize gelecek.”
2. “Her gün spor yapıyorum.”
   • Kullanılan: Şimdiki zaman
   • Anlatılan: Geniş zaman
   • Doğrusu: “Her gün spor yaparım.”

Önemli Uyarılar

1. Anlam kayması bir dil hatası değil, dilin doğal bir özelliğidir
2. Resmi yazışmalarda anlam kaymalarından kaçınılmalıdır
3. Anlam kaymaları genellikle konuşma dilinde görülür
4. Şiir ve edebi metinlerde anlam kaymaları sıkça kullanılır

Alıştırmalar

Aşağıdaki cümlelerdeki anlam kaymalarını tespit edin:

1. Yarın İstanbul’a uçuyoruz.
2. Her sabah kahvaltıda süt içiyorum.
3. Hemen odanı topluyorsun!
4. Akşam yemeğini ben hazırlarım.
5. Bu problemi çözeceksin!

Cevaplar:

1. Şimdiki zaman → Gelecek zaman
2. Şimdiki zaman → Geniş zaman
3. Şimdiki zaman → Emir
4. Geniş zaman → Gelecek zaman
5. Gelecek zaman → Emir

Bu konuyu iyi öğrenmek için bol bol örnek cümleler inceleyin ve kendi cümlelerinizde anlam kaymaları oluşturmayı deneyin.