Fiiller, Türkçe dil bilgisinin en önemli konularından biridir. Fiillerin cümle içinde doğru kullanımını öğrenmek için fiil çekim eklerini iyi bilmek gerekir. Bu yazıda, 7. sınıf düzeyinde fiil çekim eklerini detaylı bir şekilde öğreneceğiz.
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
Fiil Çekimi Nedir?
Fiillerin, zaman, kişi ve dilek bildirecek şekilde ekler almasına fiil çekimi denir. Çekimli fiiller, bir işin, oluşun veya hareketin kim tarafından ve ne zaman yapıldığını gösterir.
Örnek:
- “Gel- (fiil kökü) → “Geldim” (çekimli fiil)
(Ben, geçmiş zaman)
1. Haber (Bildirme) Kipleri
Haber kipleri, fiilin ne zaman gerçekleştiğini bildirir. 5 farklı haber kipi vardır:
a) Görülen (Bilinen) Geçmiş Zaman (-dı, -di, -du, -dü)
- Eylem, konuşan kişi tarafından görülmüştür.
- Örnekler:
- “Dün okula gittim.”
- “Kitabı okudun mu?”
b) Duyulan (Öğrenilen) Geçmiş Zaman (-mış, -miş, -muş, -müş)
- Eylem, başkasından duyulmuştur.
- Örnekler:
- “Ayşe dün sinemaya gitmiş.”
- “Hava çok soğuk olmuş.”
c) Şimdiki Zaman (-yor)
- Eylem, konuşma anında devam etmektedir.
- Örnekler:
- “Şu anda ders çalışıyorum.”
- “Televizyon izliyorlar.”
d) Gelecek Zaman (-acak, -ecek)
- Eylem, henüz gerçekleşmemiştir, ileride yapılacaktır.
- Örnekler:
- “Yarın İstanbul’a gideceğim.”
- “Ödevlerini bitirecek mi?”
e) Geniş Zaman (-r, -ar, -er)
- Eylem, her zaman yapılır veya genel bir doğrudur.
- Örnekler:
- “Her sabah erken kalkarım.”
- “Kuşlar uçar.”
2. Dilek Kipleri
Dilek kipleri, fiilin nasıl gerçekleşmesi gerektiğini ifade eder. 4 farklı dilek kipi vardır:
a) Gereklilik Kipi (-meli, -malı)
- “Yapılması gerekir” anlamı taşır.
- Örnekler:
- “Ödevlerini zamanında bitirmelisin.”
- “Daha çok kitap okumalıyız.”
b) Şart Kipi (-se, -sa)
- “Eğer yaparsa” anlamı taşır.
- Örnekler:
- “Erken gelirsen, birlikte kahvaltı yaparız.”
- “Çalışsa, başarılı olur.”
c) İstek Kipi (-e, -a)
- “Keşke yapsa” gibi bir istek ifade eder.
- Örnekler:
- “Yarın sinemaya gidelim.”
- “Biraz daha bekleyelim.”
d) Emir Kipi (Eksiz)
- “Yap!” şeklinde emir verir.
- Örnekler:
- “Hemen buraya gel!”
- “Sessiz olun!”
Fiil Çekimlerine Örnek Tablo
| Fiil Kökü | Görülen Geçmiş | Şimdiki Zaman | Gelecek Zaman | Emir Kipi |
|---|---|---|---|---|
| Gel- | Geldim | Geliyorum | Geleceğim | Gel! |
| Oku- | Okudum | Okuyorum | Okuyacağım | Oku! |
| Yaz- | Yazdım | Yazıyorum | Yazacağım | Yaz! |
Önemli Kurallar
- “-miş”li geçmiş zaman, duyulan bir olayı anlatırken kullanılır.
- “Hakan dün okula gelmiş.” (Ben görmedim, duydum.)
- “-di”li geçmiş zaman, kişinin gördüğü bir olayı anlatır.
- “Dün parkta gördüm.” (Ben gördüm.)
- Emir kipinde 1. tekil ve 1. çoğul şahıs yoktur.
- “Ben gelsem” ❌ → Doğrusu: “Ben geleyim” (İstek kipi)
Fiil çekim eklerini öğrenmek, Türkçe dil bilgisinin temelini oluşturur. Bu konuyu iyi kavramak için bol bol örnek cümleler kurmalı ve alıştırmalar yapmalısınız. 7. sınıf Türkçe dersinde fiil çekim eklerini öğrenmek, yazılı ve sözlü anlatımınızı güçlendirecektir.
