Cümlede Anlam İlişkileri Nedir? Cümleler, kuruluşlarına ve anlamlarına göre farklı ilişkiler içerir. Bu ilişkiler, cümlelerin birbiriyle nasıl bağlantılı olduğunu gösterir.
- Eş Anlamlı Cümleler
Aynı düşünceyi farklı sözcüklerle ifade eden cümlelerdir.
Örnekler:
- Bu kitabı daha önce okumuştum.
- Bu kitabın içeriğine aşinayım.
- Yakın Anlamlı Cümleler
Anlam bakımından benzer olan, ancak tam olarak aynı olmayan cümlelerdir.
Örnekler:
- Bazı insanlar yalnız kalmayı sever.
- Kimileri için tek başına olmak huzur vericidir.
- Karşıt (Zıt) Anlamlı Cümleler
Birbiriyle çelişen veya tamamen farklı anlamlar taşıyan cümlelerdir.
Örnekler:
- Bu şehirde trafik çok yoğundur.
- Bu şehirde trafik oldukça rahattır.
- Neden (Sebep) – Sonuç İlişkili Cümleler
Bir olayın nedeni ve sonucu birlikte verilir. “Niçin?” sorusuna cevap verir.
Örnekler:
- Yağmur yağdığı için pikniğe gidemedik. (Neden: Yağmur yağdı / Sonuç: Pikniğe gidemedik)
- Ders çalışmadığından sınavdan düşük not aldı.
- Amaç – Sonuç İlişkili Cümleler
Bir eylemin hangi amaçla yapıldığını belirten cümlelerdir. “Hangi amaçla?” sorusuna cevap verir.
Örnekler:
- İyi bir üniversite kazanmak için çok çalışıyor. (Amaç: İyi bir üniversite kazanmak / Sonuç: Çok çalışıyor)
- Sağlıklı olmak için spor yapıyor.
- Koşul – Sonuç İlişkili Cümleler
Bir durumun gerçekleşmesi için şart içeren cümlelerdir. “Hangi koşulla?” sorusuna cevap verir.
Örnekler:
- Erken uyursan yarın dinç uyanırsın. (Koşul: Erken uyumak / Sonuç: Dinç uyanmak)
- Ödevini bitirirsen dışarı çıkabilirsin.
- Açıklama İlişkili Cümleler
Bir durumun açıklamasını yapan cümlelerdir. Önce sonuç, sonra neden belirtilir.
Örnekler:
- Çok üzgün görünüyor, demek kötü bir haber almış.
- Sınıfı geçemedi, çünkü hiç ders çalışmadı.
- Karşılaştırma Cümleleri
İki varlık, durum veya kavramın benzerlik, farklılık veya üstünlük yönlerini belirten cümlelerdir.
Örnekler:
- Matematik dersi Türkçe’den daha zordur.
- Kardeşim benden daha hızlı koşar.
Özet Tablo:
| Anlam İlişkisi | Örnek Cümle |
| Eş Anlamlı | “Bu film çok sürükleyici.” / “Bu filmin konusu çok etkileyici.” |
| Yakın Anlamlı | “Yeni gelen öğrenci çok utangaç.” / “Yeni öğrenci biraz çekingen davranıyor.” |
| Karşıt Anlamlı | “Bu oyun çok eğlenceli.” / “Bu oyun hiç eğlenceli değil.” |
| Neden-Sonuç | “Hasta olduğu için okula gelmedi.” |
| Amaç-Sonuç | “Şiir yarışmasına katılmak için hazırlanıyor.” |
| Koşul-Sonuç | “Erken kalkarsan kahvaltı yapabilirsin.” |
| Açıklama | “Çok mutlu görünüyor, demek iyi not almış.” |
| Karşılaştırma | “Kardeşim benden daha iyi resim yapar.” |
Alıştırma Soruları:
- “Hava soğuk olduğu için mont giydi.” cümlesindeki anlam ilişkisi nedir?
- “Yarın erken kalkmak üzere şimdi yatıyor.” cümlesindeki anlam ilişkisini bulunuz.
- “Bu kitap diğerine göre daha ilgi çekici.” cümlesi hangi anlam ilişkisine örnektir?
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
Cevaplar:
- Neden-Sonuç
- Amaç-Sonuç
- Karşılaştırma
Bu konuyu iyice öğrenmek için bol bol örnek cümleler kurun ve farklı anlam ilişkilerini inceleyin!
