Cümlenin Konusu
Bir cümlede üzerinde durulan ana kavram, o cümlenin konusudur. Konuyu bulmak için “Bu cümle neyi anlatıyor?” sorusunu sorarız.
Örnekler:
- “Kitap okumak, hayal dünyamızı genişletir.”
→ Konu: Kitap okumanın hayal dünyasına etkisi - “Sanat, insanın duygularını en güzel şekilde ifade etme aracıdır.”
→ Konu: Sanatın insan duygularındaki yeri
Ana Fikir (Ana Düşünce)
Bir cümlede asıl verilmek istenen mesaj veya düşünceye ana fikir denir.
Örnekler:
- “Başarı, emek vermeden gelmez.”
→ Ana Fikir: Başarılı olmak için çaba gerekir. - “Doğayı korumak, geleceğimizi korumaktır.”
Ana Fikir: Doğayı korumak insanlık için önemlidir.
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
Cümleden Çıkarılabilecek / Çıkarılamayacak Yargılar
- Çıkarılabilecek Yargı: Cümlenin anlamıyla uyumlu olan düşüncedir.
- Çıkarılamayacak Yargı: Cümlede bahsedilmeyen veya cümleyle çelişen ifadedir.
Örnek Soru:
“Gerçek dost, zor günlerinde yanında olandır.”
Bu cümleden çıkarılamayacak yargı hangisidir?
A) Dostluk, iyi günde de kötü günde de belli olur.
B) Gerçek dostlar her zaman yanımızdadır.
C) İnsanlar sadece iyi günlerde dostluk kurar. (Çıkarılamaz, çünkü cümle zor günlerden bahsediyor.)
D) Dostluk, fedakarlık gerektirir.
Cümle Tamamlama / Oluşturma
- Cümle Tamamlama: Boş bırakılan yere anlam bütünlüğüne uygun kelime veya ifade getirilir.
- Cümle Oluşturma: Karışık verilen kelime grupları mantıklı bir cümle haline getirilir.
Örnek Soru:
“Sabah erken kalkmak ——.”
A) insanı mutlu eder
B) güne zinde başlamamızı sağlar (Doğru cevap, anlam bütünlüğü var.)
C) televizyon izlemek için iyidir
D) çok zor bir iştir
Cümle Oluşturma Örneği:
Verilenler:
- başarılı 2. olmak 3. için 4. çalışmak 5. gerekir
→ Doğru Sıralama: Başarılı olmak için çalışmak gerekir. (1-2-3-4-5)
Düşüncenin Yönünü Değiştiren Sözcükler
Bazı kelimeler cümledeki anlamı tersine çevirir:
- ama, fakat, lakin, ancak, oysa, ne var ki, halbuki, yalnız
Örnekler:
- “Çok çalıştı, ama sınavı kazanamadı.” (Beklenen sonuç gerçekleşmedi.)
- “Hava güneşliydi, ancak dışarı çıkmadı.” (Olumlu duruma rağmen olumsuz eylem.)
Özet Tablo
| Konu | Açıklama | Örnek |
| Cümlenin Konusu | Cümlenin ne hakkında olduğu | “Düzenli spor yapmak sağlıklı yaşam için önemlidir.” → Konu: Sporun sağlığa faydası |
| Ana Fikir | Cümlenin vermek istediği asıl mesaj | “Azimle çalışan herkes başarıya ulaşır.” → Ana Fikir: Azim, başarı getirir. |
| Çıkarılabilecek Yargı | Cümleden direkt anlaşılan düşünce | “Kitap okumak bilgi dağarcığını genişletir.” → Bilgi artar. |
| Çıkarılamayacak Yargı | Cümleyle çelişen ifade | “Trafik kuralları hayat kurtarır.” → “Kurallara uymak gereksizdir.” (Çelişki) |
| Cümle Tamamlama | Anlam bütünlüğü sağlama | “Yemekten önce ——.” → “ellerini yıkamalısın” |
| Düşünceyi Değiştiren Kelimeler | “ama, fakat, oysa” | “Hızlı koştu, yine de yetişemedi.” |
Not: Cümle yorumlama sorularını çözerken;
– Cümleyi dikkatlice oku,
– Anahtar kelimeleri belirle,
– Seçenekleri eleyerek doğru cevabı bul!
Pratik İpucu: Cümleden çıkarılamayacak yargıyı bulmak için “Bu cümlede bu bilgi var mı?” diye sor!
Başarılar!
