Türkçede kelimeler arasındaki anlam ilişkileri, eş anlamlılık, zıt anlamlılık ve yakın anlamlılık olarak üçe ayrılır. Bu kavramlar birbirinden farklı özellikler taşır. Şimdi bu konuyu detaylıca inceleyelim.
Eş Anlamlılık (Anlamdaş Kelimeler)
Yazılış ve okunuşları farklı olmasına rağmen anlamları aynı olan kelimelere eş anlamlı (anlamdaş) kelimeler denir. Bu kelimeler cümle içinde birbirinin yerine kullanılabilir.
Örnekler:
- Sınav = İmtihan
- Zayıf = Cılız
- Fakir = Yoksul
- Hikâye = Öykü
- Sağlık = Sıhhat
- Uyarı = İkaz
Örnek Cümleler:
✔ Bu sınav (imtihan) gerçekten çok zordu.
✔ Sağlığına (sıhhat) dikkat etmelisin.
✔ Bu hikâyeyi (öykü) çok beğendim.
Zıt Anlamlılık (Karşıt Anlamlı Kelimeler)
Anlam bakımından birbirinin tersi olan kelimelere zıt anlamlı (karşıt anlamlı) kelimeler denir.
Örnekler:
- İyi ↔ Kötü
- Sıcak ↔ Soğuk
- Aşağı ↔ Yukarı
- Güzel ↔ Çirkin
- Uzun ↔ Kısa
- Zengin ↔ Fakir
Örnek Cümleler:
✔ Bu adam çok iyi biri. ↔ Bu adam çok kötü biri.
✔ Kısa sürede şişman oldu. ↔ Kısa sürede zayıf oldu.
Görüldüğü gibi zıt anlamlı kelimeler, cümlede tam tersi bir anlam ifade eder.
Yakın Anlamlılık
Yakın anlamlı kelimeler, eş anlamlı kelimelerle karıştırılmamalıdır. Eş anlamlı kelimeler tamamen aynı anlama gelirken, yakın anlamlı kelimeler birbirine benzer ancak tam olarak aynı değildir.
Örnekler:
- Bakmak ≠ Görmek
- Doğru ≠ Dürüst
- Dost ≠ Arkadaş
- Uyumak ≠ Uzanmak
- Çekinmek ≠ Kaçınmak
Açıklama:
Örneğin, “yalan” ve “yanlış” kelimeleri yakın anlamlıdır, ancak tam olarak aynı değildir:
- Yalan: Bilerek ve isteyerek söylenen gerçek olmayan söz.
- Yanlış: Bilmeden veya istemeden yapılan hata.
Örnek Cümleler:
✔ Ben onunla arkadaş olmak istiyorum.
✔ O beni artık bir dost olarak görüyor.
Görüldüğü gibi “arkadaş” ve “dost” kelimeleri yakın anlamlıdır, ancak tam olarak aynı anlamı taşımaz.
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
Sonuç
- Eş anlamlı kelimeler: Aynı anlamı taşır, birbirinin yerine kullanılabilir.
- Zıt anlamlı kelimeler: Birbirinin tam tersi anlam ifade eder.
- Yakın anlamlı kelimeler: Benzer anlamlıdır, ancak tam olarak aynı değildir.
Bu bilgileri pekiştirmek için bol bol örnek cümleler kurarak pratik yapabilirsiniz.
