T.C. inkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi bu ünitesinde öğrencilerin Mondros Mütarekesi’nin imzalanması sonrasında meydana gelen işgaller ve bu işgallere karşı Anadolu’da Mustafa Kemal’in liderliğinde ortaya çıkan Millî Mücadele fikri, Millî Mücadele’nin hazırlık ve teşkilatlanma süreci, Millî Mücadele dönemindeki siyasi ve askerî gelişmeler, Türk milletinin Millî Mücadele sürecindeki vatanseverliği ve fedakârlığı hakkında bilgi ve duyarlılık kazanmaları amaçlanmıştır.
Türkiye Fen Liseleri Taban Puanları için sayfamızı takip ediniz.
8. Sınıf İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük
3. ÜNİTE: YERELDEN VATANA MİLLÎ MÜCADELE
Öğretme-Öğrenme Uygulamaları
İTA.8.3.1.
Öğrencilere Mondros Mütarekesi’nin öne çıkan maddelerinden birkaçı Osmanlı Devleti ifadesi gizlenerek sunulur. “Sizin ülkeniz böyle bir anlaşma imzalasaydı nasıl bir tepki verirdiniz?”, “Sizce, bu mütarekeyi imzalayan bir ülkede halk nasıl bir tepki vermiştir?” (SDB2.1, SDB2.3) soruları yöneltilir (E2.1). Öğrencilerin kendilerine yöneltilen sorular üzerinden cesaretli olma (D11.1) ve ülke varlıklarına sahip çıkma (D19.3) değerlerine dikkat etmeleri sağlanır. Öğrencilerin fikirleri soru cevap tekniğiyle alındıktan sonra mütarekenin Osmanlı Devleti tarafından imzalanması, uygulanmaya başlanması süreci ve Osmanlı yönetimi, Mustafa Kemal, aydınlar ile halkın antlaşmaya yönelik tutumuna ilişkin yazılı ve görsel kaynaklar (OB1, OB4) öğrenciler tarafından incelenir. Ayrıca dijital kaynaklardan (OB2) yararlanılabilir. İncelenen kaynaklardan hareketle; Mondros Mütarekesi’ne karşı Osmanlı yönetiminin, Mustafa Kemal’in, aydınların ve halkın tutumu belirlenir (E3.2).
Mustafa Kemal’in ve halkın, ülke menfaatini her şeyin üzerinde tutan yaklaşımları (D19.1) ve ülkenin düşman işgalinden kurtarılması için sorumluluk almaya yönelik tutumları (D19.4) hakkında açıklamalar yapılır.
Öğrencilerin Mondros Mütarekesi’ne karşı Osmanlı yönetiminin, Mustafa Kemal’in, aydınların ve halkın tutumuna ilişkin benzerlik ve farklılıkları bir karşılaştırma tablosu üzerinde açıklamaları istenir.
İTA.8.3.2.
1908 Reval Görüşmeleri’nden seçilen maddeler öğrencilere sunularak devletin parçalanma planı karşısında halkın tepkisinin neler olabileceği sorulur. Öğrencilerin “Millî Mücadele’nin hazırlık sürecinde Kuvayı Millîye’nin oluşumu, millî ve millî varlığa düşman cemiyetlerin kurulması, Pontus-Rum meselesi, Sevk ve İskan Kanunu’yla ilişkili olarak asılsız Ermeni iddiaları, Mustafa Kemal’in liderliğinde genelgelerin ilanı ve kongrelerin yapılması, Mîsâk-ı Millî’nin kabulü, İstanbul’un İtilaf devletlerince işgali, Büyük Millet Meclisinin açılışı, Hıyanet-i Vataniye Kanunu ve Büyük Millet Meclisinin otoritesini artırma çalışmaları, Büyük Millet Meclisi lehine kamuoyu oluşturma çabaları, İstanbul Hükûmeti’nin Sevr Antlaşması’nı imzalaması, Mustafa Kemal’in ve Türk milletinin Sevr Antlaşması’nın imzalanmasına tepkileri” konularını yazılı ve görsel kaynaklar (OB1, OB4) üzerinden incelemeleri istenir. Ayrıca dijital kaynaklardan (OB4) yararlanılabilir (E3.2).
Öğrencilerin döneme ait bir örnek olay üzerinden Türk milletinin kararlılığı (D11.2) ve millet olmanın gereği (D19.1) olarak gösterdiği tepkileri özgürlük ve vatanseverlik değerleri bağlamında incelemeleri sağlanır. Öğrenciler verilen bir tarih şeridi üzerinden Millî Mücadele’nin hazırlık sürecini inceler. Öğrenciler Milli Mücadele’nin hazırlık sürecinde yapılan çalışmaları, Millî Mücadele’nin başarıya ulaşmasına etkileri bakımından karşılaştırır (E3.2). Öğrencilerden Millî Mücadele’nin hazırlık sürecinde Mustafa Kemal’in liderliğinde yapılan çalışmalar ile bu çalışmaların siyasi ve sosyal etkilerini gösteren bir kavram ağı hazırlamaları (OB1, OB7) istenir (E2.2).
Öğrencilerden karşılaştırmalarından hareketle Millî Mücadele’nin hazırlık sürecinde yapılan çalışmaların başarıya giden yolda etkilerini değerlendirmeleri (SDB3.3) istenir (E3.4).
İTA.8.3.3.
Mondros Mütarekesi sonrası işgal edilen bölgeler ve Millî Mücadele sonrası Türkiye haritaları öğrenciler tarafından incelenir (SBAB10.1) (E3.2). “Millî Mücadele sizce neden başlamış olabilir?”, “Millî Mücadele’nin siyasi ve askerî süreci sizce toplumda nasıl etkiler yaratmıştır?” soruları yöneltilerek tartışma ortamı (SDB2.2) sağlanır (E2.1). Böylece Milli Mücadele’nin askeri ve siyasi sürecinde halkın rolüne ilişkin vatanseverlik değerine vurgu yapılır (D19.1). Millî Mücadele sürecinde meydana gelen siyasi ve askerî gelişmelerin nedenlerine ilişkin yazılı ve görsel kaynakların öğrenciler tarafından incelenmesi (OB1, OB4) istenir. Ayrıca dijital kaynaklardan (OB2) yararlanılabilir. Öğrenciler kaynaklardan hareketle bir çalışma yaprağı üzerinde Millî Mücadele sürecinde meydana gelen siyasi ve askerî gelişmelerin nedenlerini (SDB3.3) belirler (E3.2).
Öğrencilerden gruplara ayrılmaları ve verilen kaynaklar üzerinden Millî Mücadele sürecinde meydana gelen siyasi ve askerî gelişmelerin etkilediği ekonomik ve sosyal unsurları belirlemeleri istenir (E2.2, SDB2.1). Grupların kendi alanlarıyla ilgili derlediği bilgiler tüm sınıfın katılımıyla hazırlanacak ortak bir sınıflandırma tablosu (OB1, OB7) ile birleştirilir (SDB2.2).
Beyin fırtınası tekniğiyle Millî Mücadele sürecinde meydana gelen siyasi ve askerî gelişmelerin bireye, topluma ve kurumlara etkileri sorgulanır (SDB2.2). Sorgulamalar sınıf tartışmasıyla değerlendirilirken Mustafa Kemal’in ve Türk milletinin Millî Mücadele sürecinde yaşanan olaylara karşı gösterdiği tutum ve vatanı kurtarmak adına üzerine düşen görevi fedakârlıkla yerine getirmesi sorumluluk (D16.3), özgürlük (D11.1) ve vatanseverlik (D19.1) değerleri bağlamında yorumlanır (E3.6).
Öğrencilerden Millî Mücadele sürecinde meydana gelen siyasi ve askerî gelişmelerin nedenlerini ve sonuçlarını bir balık kılçığı diyagramı ile (OB1) özetlemeleri istenir (E3.6). İTA.8.3.4.
Öğrenciler gruplara ayrılır ve “Millî Mücadele’de vatandaşların rolü, sosyo-ekonomik durum ve vatan için yapılan fedakârlıklar, cephe gerisinde yaşananlar, Millî Mücadele’nin kahramanları, Millî Mücadele Dönemi’nde edebiyat ve sanat, Millî Mücadele sürecinde kamuoyu oluşturma çabaları” konuları gruplara paylaştırılır. Paylaştırılan konularla ilgili öğrencilerin merak ettikleri temel hususları grup çalışmasıyla belirlemeleri ve araştıracakları konunun hangi sorulara cevap vereceğini sözlü olarak açıklamaları istenir.
Gruplara bilgi toplama, kaynak inceleme ve kaynakları sorgulama süreçlerinin tüm basamaklarını kapsayan bir takip listesi dağıtılır. Bu listenin gruplar tarafından doldurulması sürecinde öğrencilerin ekip halinde ve yardımlaşma (SDB2.2) içinde çalışmalarına özen gösterilir. Grupların, araştırma konularıyla ilgili hangi kaynaklardan yararlanacakları ve bu kaynaklara nereden ve nasıl ulaşacakları öğretmen rehberliğinde belirlenir.
Gruplardan, Türk milletinin Millî Mücadele sürecindeki rolüyle ilgili yazılı ve görsel kaynaklardan bilgi toplamaları (OB1, OB4) istenir (E3.7). Ayrıca dijital kaynaklardan da yararlanılabilir (OB2). Kaynaklardan bilgi toplama sürecinde, öğrencilerin karar verme (SDB3.3) ve iş birliği (SDB2.2) becerilerinin gelişimine destek verilir. Araştırmada yer vermek için uygun ve güncel nitelikte olan kaynaklar, öğrenciler tarafından kaydedilir.
Türk milletinin Millî Mücadele sürecindeki rolüyle ilgili ulaşılan kaynaklar, belirlenen ölçütlerin (kaynağın türü, yazarı, tarihi, geçerliliği, tutarlılığı vb.) yer aldığı bir liste yardımıyla gruplar tarafından değerlendirilerek bilimsel araştırma süreci (E3.2) işletilir.
Öğrencilerin, Türk milletinin Millî Mücadele sürecindeki rolüne ilişkin kaynakların kimler tarafından nasıl oluşturulduğunu sorgulamaları istenir (OB1). Öğrenciler daha nitelikli bir çalışma oluşturmak için araştırmalarını farklı kaynaklarla desteklemenin önemine dair çıkarımlarda bulunur (E3.4).
Araştırma sürecinde elde edilen bilgiler, gruplar tarafından tablo, resim ve örnek olaylarla desteklenen köşe yazılarına dönüştürülür (OB1, OB4, E3.3). Köşe yazıları hazırlanırken uygun başlıklar bulunur. Hazırlanan görseller metnin içeriğine uygun biçimde kullanılır. Öğrencilerin kanıta dayalı çıkarımlarından hareketle Türk milletinin Millî Mücadele sürecindeki fedakârlıklarına (D11.1) ilişkin yazdıkları köşe yazıları ortak bir çalışma ile bir araya getirilerek (SDB2.2) bir performans görevi niteliğinde hazırlanıp basılı veya dijital okul gazetesi formatında paylaşılır (OB4). Millî Mücadele sürecinde yaşanmış örnek olaylar ve görseller üzerinden (OB4) dönem insanının ailesi ve toplumu için gösterdiği dayanışma ve fedakârlığı (D20.2), Millî Mücadele’nin haklılığına olan inancı (D12.1), millî ve manevi değerlere sahip çıkması (D14.3) vurgulanır (E3.7). Tüm araştırma süreci dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.
ÖĞRENME ÇIKTISI VE SÜREÇ BİLEŞENLERİ
İTA.8.3.1. Mondros Mütarekesi’ne karşı Osmanlı yönetiminin, Mustafa Kemal’in, aydınların
ve halkın tutumunu karşılaştırabilme
a) Mondros Mütarekesi’ne karşı Osmanlı yönetimi, Mustafa Kemal, aydınlar ve halkın tutumunu kaynaklar üzerinden belirler.
b) Mondros Mütarekesi’ne karşı Osmanlı yönetimi, Mustafa Kemal, aydınlar ve halkın tutumuna ilişkin benzerlik ve farklılıkları kaynaklar üzerinden belirler.
İTA.8.3.2. Millî Mücadele’nin hazırlık sürecinde yapılan çalışmaların etkilerini değerlendirebilme
a) Millî Mücadele’nin hazırlık sürecinde yapılan çalışmaları etkileri bakımından karşılaştırır.
b) Millî Mücadele’nin hazırlık sürecinde yapılan çalışmaları etkileri bakımından değerlendirir.
İTA.8.3.3. Millî Mücadele sürecinde meydana gelen siyasi ve askerî gelişmeleri neden ve sonuçlarıyla birlikte yorumlayabilme
a) Millî Mücadele sürecinde meydana gelen siyasi ve askerî gelişmelerin nedenlerini inceler.
b) Millî Mücadele sürecinde meydana gelen siyasi ve askerî gelişmelerin etkilediği unsurları inceler.
c) Millî Mücadele sürecinde meydana gelen siyasi ve askerî gelişmelerin bireye, topluma ve kurumlara etkilerini sorgular.
ç) Millî Mücadele sürecinde meydana gelen siyasi ve askerî gelişmelerin nedenlerini ve sonuçlarını özetler.
İTA.8.3.4. Türk milletinin Millî Mücadele sürecindeki rolüne ilişkin oluşturduğu özgün ürünleri paylaşabilme
a) Türk milletinin Millî Mücadele sürecindeki rolüne ilişkin merak ettiği konular hakkında sorular sorar.
b) Türk milletinin Millî Mücadele sürecindeki rolüne ilişkin kaynaklardan bilgi toplar.
c) Türk milletinin Millî Mücadele sürecindeki rolüne ilişkin araştırması için topladığı bilgilerin araştırma konusu açısından uygunluğunu inceler.
ç) Türk milletinin Millî Mücadele sürecindeki rolüne ilişkin kullanacağı kaynakların sınırlılığını sorgular.
d) Türk milletinin Millî Mücadele sürecindeki rolüne ilişkin kaynaklardan elde ettiği bilgileri yorumlar.
e) Türk milletinin Millî Mücadele sürecindeki rolü hakkında kanıta dayalı oluşturduğu ürünleri paylaşır.
İÇERİK ÇERÇEVESİ
Mondros Mütarekesi’ne Karşı Tepkiler
Millî Mücadele Hazırlık Süreci
Millî Mücadele Döneminde Siyasi ve Askerî Gelişmeler
Türk Milletinin Millî Mücadele Sürecindeki Rolü
Anahtar Kavramlar başkomutan, düzenli ordu, genelge, İstiklal Marşı, işgal, kongre, Kuvâ-yı Milliye, Maarif Kongresi, mebusan, meclis, Mîsâk-ı Millî, Müdafa-i Hukuk Cemiyeti, Tekâlif-i Milliye
Millî Eğitim Bakanlığı: https://meb.gov.tr
