Balkan Antantı, 9 Şubat 1934 tarihinde Türkiye, Yunanistan, Romanya ve Yugoslavya arasında imzalanan bir dostluk ve iş birliği anlaşmasıdır. Amacı, Balkan devletlerinin sınırlarını korumak ve bölgede barışı sağlamaktır.
Balkan Antantı’nın Kurulma Nedenleri
- İtalya ve Almanya’nın Tehdidi:
- 1930’larda Faşist İtalya ve Nazi Almanyası‘nın yayılmacı politikaları Balkan devletlerini endişelendirdi.
- Özellikle İtalya’nın Arnavutluk’u işgal etmesi (1939) ve Bulgaristan’ın toprak talepleri gerginliği artırdı.
- Türkiye’nin Barışçıl Politikası:
- Atatürk’ün “Yurtta barış, dünyada barış” ilkesi doğrultusunda bölgesel iş birlikleri desteklendi.
- 1930’da Türk-Yunan dostluğu (Venizelos’un Türkiye’yi ziyareti) antantın temelini attı.
- Bulgaristan’ın Revizyonist Tutumu:
- Bulgaristan, komşularından toprak talep ettiği için antanta katılmadı.
- Arnavutluk da İtalya’nın baskısıyla antanta dahil olmadı.
Balkan Antantı’nın Maddeleri
- Taraflar, birbirlerinin sınırlarına saygı gösterecek.
- Ortak tehditlere karşı iş birliği yapacaklar.
- Anlaşmazlıkları barışçıl yollarla çözecekler.
Balkan Antantı’nın Sonuçları ve Dağılması
Olumlu Sonuçlar:
- Balkanlar’da kısa süreli de olsa istikrar sağlandı.
- Türkiye, bölgede diplomatik saygınlık kazandı.
Dağılma Nedenleri:
- Yugoslavya’nın Ayrılması:
- Yugoslavya, II. Dünya Savaşı öncesinde tarafsız kalma politikası nedeniyle antanttan çekildi.
- Dünya Savaşı’nın Başlaması:
- 1939’da II. Dünya Savaşı’nın patlak vermesiyle antant etkisini yitirdi.
Önemli Notlar
- Katılmayan Devletler: Bulgaristan ve Arnavutluk.
- Antantın Zayıflığı: İmzacı devletlerin askeri ve ekonomik iş birliğini derinleştirememesi.
- Tarihsel Önemi: Türkiye’nin çok taraflı barış girişimlerinin ilk örneklerinden biri.
Kavramlar:
- Revizyonist Politika: Mevcut sınırları değiştirmeyi amaçlayan saldırgan tutum (Bulgaristan örneği).
- Totaliter Rejim: Tek partili, baskıcı yönetim (Nazizm, Faşizm).
Soru-Cevap:
S: Balkan Antantı hangi devletler arasında imzalandı?
C: Türkiye, Yunanistan, Romanya, Yugoslavya.
S: Bulgaristan neden katılmadı?
C: Komşularından toprak talebi olduğu için.
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
Bilgi Kutusu:
Atatürk, Balkan Antantı’nı “Balkanlar’ın Locarno’su” olarak nitelendirmiştir. (Locarno Antlaşması, Avrupa’da benzer bir barış girişimidir.)
Ders Çalışma Önerisi:
- Antantın haritasını çizerek katılan/katılmayan devletleri işaretleyin.
- İtalya ve Almanya’nın yayılmacı politikalarını araştırıp antantla ilişkilendirin.
Özet: Balkan Antantı, 1934’te Balkan devletlerinin güvenlik ihtiyacıyla kuruldu. Kısa ömürlü olsa da Türkiye’nin aktif dış politikasının önemli bir adımıdır.
Kaynak: TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük ders kitabı, 8. sınıf müfredatı.