8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük I. Dünya Savaşı (1914-1918) Konu Anlatımı

İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

1. DÜNYA SAVAŞI’NIN NEDENLERİ
2. Siyasi Nedenler

• Fransız İhtilali (1789) ile yayılan milliyetçilik akımı, çok uluslu devletlerde (Avusturya-Macaristan, Osmanlı) ayaklanmalara yol açtı.
• Bloklaşma (Gruplaşma): Avrupa devletleri arasında İtilaf (Anlaşma) ve İttifak (Bağlaşma) blokları oluştu.
• Silahlanma Yarışı: Devletler arasında güç gösterisi için silahlanma yarışı başladı.
• Balkanlarda Çıkar Çatışması:
  • Avusturya-Macaristan, Cermenizm politikasıyla Balkanlara hâkim olmak istedi.
  • Rusya, Panslavizm politikasıyla Slavları birleştirmek istedi.

2. Ekonomik Nedenler

• Sanayi İnkılabı sonucu ham madde ve pazar arayışı arttı.
• Sömürgecilik Yarışı:
  • İngiltere ve Fransa, geniş sömürgelere sahipti.
  • Almanya ve İtalya, sömürge elde etmek için mücadele etti.
• Alsas-Loren Bölgesi Sorunu: Fransa ile Almanya arasında zengin kömür yatakları yüzünden çekişme yaşandı.

SAVAŞIN BAŞLAMASI

• 28 Haziran 1914‘te Avusturya-Macaristan veliahtı Arşidük Franz Ferdinand, Saraybosna‘da bir Sırplı tarafından öldürüldü.
• Avusturya-Macaristan, Sırbistan’a savaş açtı.
• Rusya, Sırbistan’ı destekledi.
• Almanya, Avusturya’nın yanında savaşa girdi.
• Kısa sürede diğer devletler de savaşa katıldı.

Savaş Blokları

Önemli Notlar:

• İtalya, savaş başında İttifak’tayken 1915’te İtilaf’a geçti.
• ABD, 1917’de savaşa girerek İtilaf’ın kazanmasını sağladı.
• Osmanlı Devleti, savaşın süresini uzattı.
• Japonya, ilk savaştan çekilen devlettir.

OSMANLI DEVLETİ’NİN SAVAŞA GİRMESİ

Osmanlı’nın Tarafsızlığı ve Savaşa Girişi

• Osmanlı Devleti, savaş başında tarafsız kaldı.
• Kapitülasyonları tek taraflı kaldırdığını ilan etti.
• Almanya’nın Osmanlı’yı Yanında İstemesinin Nedenleri:
  • Yeni cepheler açarak savaş yükünü hafifletmek.
  • Halifenin cihat ilanı ile Müslümanları İtilaf Devletleri’ne karşı kışkırtmak.
  • Boğazları kontrol ederek Rusya’ya yardımı engellemek.

Goben ve Breslau Olayı (Yavuz ve Midilli Gemileri)

• İngiliz donanmasından kaçan Goben ve Breslau adlı Alman gemileri Osmanlı’ya sığındı.
• Osmanlı bu gemileri satın aldığını açıkladı ve isimlerini Yavuz ve Midilli olarak değiştirdi.
• 29 Ekim 1914’te bu gemiler Rus limanlarını bombalayınca, Osmanlı savaşa girmiş oldu.

Osmanlı’nın Savaşa Girmesiyle:

Savaş geniş bir alana yayıldı.
Savaşın süresi uzadı.
Yeni cepheler açıldı (Kafkasya, Çanakkale, Irak, Suriye…).
Boğazlar kapatıldı, Rusya’ya yardım engellendi.
Halife Cihat ilan etti (Ancak etkili olmadı).

Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.

SONUÇ

• 1918’de İttifak Devletleri yenildi.
• Osmanlı Devleti, Mondros Ateşkes Antlaşması’nı imzalayarak savaştan çekildi.
• Savaş sonunda imzalanan antlaşmalar (Versay, Sevr) yeni sorunlara yol açtı.

Özetle: I. Dünya Savaşı, milliyetçilik, sömürgecilik ve silahlanma yarışı gibi nedenlerle çıkmış, Osmanlı’nın savaşa girmesiyle genişlemiş ve milyonlarca insanın ölümüne yol açmıştır.

Çalışma Soruları:

1. I. Dünya Savaşı’nın siyasi ve ekonomik nedenlerini yazınız.
2. Osmanlı Devleti’nin savaşa girmesinin sonuçları nelerdir?
3. İtilaf ve İttifak devletlerini karşılaştırınız.

Başarılar!