T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük
Erzurum Kongresi’nin Toplanma Amacı
- Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra Doğu Anadolu’da Ermeni tehlikesi artmıştı.
- İstanbul Hükümeti’nin bölgeyi koruyamayacağı anlaşıldı.
- Doğu illerindeki direnişi örgütlemek ve bölgenin Türk yurdu olduğunu dünyaya duyurmak için “Vilâyet-i Şarkiyye Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti” tarafından kongre düzenlendi.
- Mustafa Kemal, 3 Temmuz 1919’da Erzurum’a gelerek kongre çalışmalarına katıldı ve cemiyetin başına geçti.
Kongrenin Özellikleri
- 23 Temmuz – 7 Ağustos 1919 tarihleri arasında toplandı.
- Toplanış şekli bölgesel, ancak aldığı kararlar milli niteliktedir.
- Temsil Heyeti oluşturuldu ve başkanlığına Mustafa Kemal seçildi.
- Kongre, Sivas Kongresi’ne ve Misak-ı Milli’ye temel oluşturdu.
Erzurum Kongresi’nde Alınan Kararlar
- Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, bölünemez. (Misak-ı Milli’nin temeli atıldı.)
- İşgallere karşı millet birlik olarak direnecek, Osmanlı Hükümeti görevini yapamazsa geçici bir hükümet kurulacaktır. (Milli egemenlik fikri öne çıktı.)
- Manda ve himaye kesinlikle reddedilmiştir. (Tam bağımsızlık hedeflendi.)
- Milli iradeyi hakim kılmak ve Kuvayımilliye’yi etkin kılmak esastır. (Halkın yönetime katılması savunuldu.)
- Azınlıklara ayrıcalık verilemez. (Milli devlet anlayışı benimsendi.)
- Meclis-i Mebusan derhal toplanmalı ve hükümet denetlenmelidir. (Demokratik talepler vurgulandı.)
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
Erzurum Kongresi’nin Önemi
- İlk kez milli sınırlardan ve vatanın bölünmezliğinden bahsedildi.
- Manda ve himaye reddedilerek tam bağımsızlık hedeflendi.
- Temsil Heyeti’nin kurulmasıyla milli bir yönetim oluşturuldu. (Bu heyet, Sivas Kongresi’nde genişletilmiştir.)
- İhtilalci bir karakter taşır çünkü İstanbul Hükümeti’ne rağmen kararlar alınmıştır.
- Doğu Anadolu’daki direniş örgütlenmiş, Ermeni iddialarına karşı Türk hakları savunulmuştur.
Özet Tablo
| Konu | Açıklama |
| Tarih | 23 Temmuz – 7 Ağustos 1919 |
| Toplanma Amacı | Doğu Anadolu’yu Ermeni tehlikesine karşı korumak, milli direnişi örgütlemek |
| Alınan Kararlar | Vatanın bütünlüğü, manda reddi, Temsil Heyeti’nin kurulması |
| Önemi | Sivas Kongresi ve Misak-ı Milli’ye temel oluşturdu, tam bağımsızlık vurgulandı |
Not: Erzurum Kongresi, Mustafa Kemal’in sivil bir lider olarak öne çıktığı ilk önemli adımdır. Kongre, milli mücadelenin programını belirlemiş ve TBMM’nin kuruluş fikrini hazırlamıştır.
Kavramlar:
- Manda ve Himaye: Bir devletin başka bir devletin yönetimine girmesi. (Reddedildi!)
- Temsil Heyeti: Milli iradeyi temsil eden geçici yönetim. (Sivas’ta “Heyet-i Temsiliye” adını aldı.)
Çalışma Sorusu:
“Erzurum Kongresi’nin milli mücadeledeki yeri nedir? Kararlarının ulusal nitelik taşımasının sebebi sizce ne olabilir?”
Cevap: Erzurum Kongresi, bölgesel olarak toplanmasına rağmen tüm ulusu ilgilendiren kararlar aldığı için millidir. Vatanın bütünlüğü ve bağımsızlık gibi evrensel ilkeleri benimsemiştir.