8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük I. Dünya Savaşı (1914-1918) Konu Anlatımı

T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

1.DÜNYA SAVAŞI’NIN NEDENLERİ

1. Dünya Savaşı, 20. yüzyılın en büyük savaşlarından biridir. Savaşın çıkmasında siyasi, ekonomik ve askerinedenler etkili olmuştur:
2. Siyasi Nedenler

• Fransız İhtilali (1789) ile yayılan milliyetçilik akımı, çok uluslu devletlerde (Avusturya-Macaristan, Osmanlı) ayaklanmalara yol açtı.
• Devletler arası bloklaşma: Avrupa’da İttifak (Almanya, Avusturya-Macaristan, İtalya) ve İtilaf (İngiltere, Fransa, Rusya) devletleri oluştu.
• Balkanlarda çıkar çatışması:
  • Rusya, Panslavizm politikasıyla Balkanları kontrol etmek istedi.
  • Avusturya-Macaristan, Cermenizm politikasıyla Balkanlara hâkim olmaya çalıştı.

2. Ekonomik Nedenler

• Sanayi İnkılabı sonrası ham madde ve pazar arayışı arttı.
• Sömürgecilik yarışı:
  • İngiltere ve Fransa, geniş sömürgelere sahipti.
  • Almanya ve İtalya, sömürge elde etmek için mücadele etti.
• Alsas-Loren Bölgesi: Fransa ile Almanya arasında kömür yatakları nedeniyle çekişme yaşandı.

3. Askeri Nedenler

• Silahlanma yarışı: Devletler, güçlü ordular ve donanmalar kurdu.
• Bloklar arası gerginlik: İttifak ve İtilaf devletleri arasında güç mücadelesi yaşandı.

SAVAŞIN BAŞLAMASI

• 28 Haziran 1914: Avusturya-Macaristan veliahtı Arşidük Franz Ferdinand, Saraybosna’da bir Sırplı tarafından öldürüldü.
• 28 Temmuz 1914: Avusturya-Macaristan, Sırbistan’a savaş ilan etti.
• Rusya, Sırbistan’ı destekledi.
• Almanya, Avusturya-Macaristan’ın yanında savaşa girdi.
• İngiltere ve Fransa, Almanya’ya karşı savaşa katıldı.

Savaşa Katılan Devletler

Önemli Notlar:
✔ İtalya, savaş başında İttifak’tayken sonradan İtilaf’a geçti.
✔ ABD, savaşa 1917’de girerek savaşın seyrini değiştirdi.
✔ Osmanlı Devleti, savaşın süresini uzattı.

OSMANLI DEVLETİ’NİN SAVAŞA GİRMESİ

Osmanlı Devleti, başlangıçta tarafsız kaldı. Ancak Almanya’nın etkisiyle savaşa girdi.

Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.

Osmanlı’nın Savaşa Girmesinin Nedenleri

1. Kaybettiği toprakları geri almak (Balkanlar, Kafkasya).
2. Siyasi yalnızlıktan kurtulmak.
3. Almanya’nın Osmanlı’yı yanına çekmek istemesi:
   • Yeni cepheler açarak savaş yükünü hafifletmek.
   • Halifenin dini gücünden yararlanarak Müslümanları ayaklandırmak.
   • Boğazları kontrol ederek Rusya’yı zor duruma düşürmek.

Osmanlı’nın Savaşa Girişi

• Goben ve Breslau Olayı:
  • İngiliz donanmasından kaçan iki Alman gemisi (Goben ve Breslau) Osmanlı’ya sığındı.
  • Gemilere Yavuz ve Midilli adı verilip Türk bayrağı çekildi.
  • Bu gemiler Rus limanlarını bombalayınca, Osmanlı savaşa girdi (29 Ekim 1914).

Osmanlı’nın Savaşa Girmesiyle:

✔ Savaş geniş alana yayıldı.
✔ Yeni cepheler açıldı (Kafkasya, Çanakkale, Irak…).
✔ Savaşın süresi uzadı.
✔ İtilaf Devletleri’nin işi zorlaştı.

SONUÇ

1. Dünya Savaşı, 1918’de İttifak Devletleri’nin yenilgisiylesonuçlandı. Osmanlı Devleti Mondros Ateşkes Antlaşması’nı (1918)imzalayarak savaştan çekildi. Bu savaş, milyonlarca insanın ölümüne ve yeni siyasi haritaların çizilmesine neden oldu.

ÖNEMLİ KAVRAMLAR:

• Milliyetçilik: Fransız İhtilali ile yayıldı.
• Panslavizm: Rusya’nın Slavları birleştirme politikası.
• Cermenizm: Almanya’nın Cermen ırkını birleştirme politikası.
• Sömürgecilik: Güçlü devletlerin zayıf ülkeleri ekonomik olarak sömürmesi.

ÇALIŞMA SORULARI:

1. I. Dünya Savaşı’nın nedenlerini yazınız.
2. Osmanlı Devleti’nin savaşa girmesinin sonuçları nelerdir?
3. İtilaf ve İttifak devletlerini karşılaştırınız.

Bu konu anlatımıyla I. Dünya Savaşı’nın temel bilgilerini öğrenmiş oldunuz. Başarılar!