8. Sınıf Sevr Antlaşması (10 Ağustos 1920) Konu Anlatımı

Sevr Antlaşması, I. Dünya Savaşı’ndan sonra İtilaf Devletleri tarafından Osmanlı Devleti’ne imzalatılmak istenen bir antlaşmadır. Bu antlaşma, Osmanlı Devleti’nin tamamen parçalanmasını ve bağımsızlığını kaybetmesini öngörüyordu. Ancak Türk milletinin direnişi ve Kurtuluş Savaşı sayesinde bu antlaşma hiçbir zaman uygulanamamıştır.

Sevr Antlaşması’nın Hazırlanma Süreci

• San Remo Konferansı (1920): İtalya’nın San Remo kentinde toplanan İtilaf Devletleri, Osmanlı Devleti’ne dayatılacak antlaşma maddelerini belirledi.
• Osmanlı’nın İlk Tepkisi: Osmanlı yönetimi, 433 maddeden oluşan bu ağır antlaşmayı ilk başta kabul etmedi.
• Yunan İşgali ve Baskı: Antlaşmanın kabul edilmesi için İngilizlerin desteğiyle Yunan ordusu, “Milne Hattı”nı geçerek Bursa ve Uşak’ı işgal etti.
• Saltanat Şurası’nın Onayı: Bu baskılar sonucunda Saltanat Şurası toplandı ve antlaşmayı onayladı.
• Antlaşmanın İmzalanması: Reşat Halis, Bağdatlı Hadi Paşa ve Rıza Tevfik tarafından 10 Ağustos 1920’de Fransa’nın Sevr kasabasında imzalandı.

Önemli Not:

• Sevr Antlaşması, Osmanlı Devleti’nin imzaladığı son antlaşmadır.
• TBMM bu antlaşmayı tanımadı ve Kurtuluş Savaşı sonunda yerine Lozan Antlaşması (1923) imzalandı.

Sevr Antlaşması’nın Önemli Maddeleri

1. Sınırlar (Madde 27-36)

• Trakya (Edirne ve Kırklareli dahil) Yunanistan’a bırakılacak.
• Güneydoğu Anadolu’da (Ceyhan, Antep, Urfa, Mardin, Cizre) Fransız etkisinde bir Suriye devleti kurulacak.
• İstanbul, Osmanlı’nın başkenti olarak kalacak ancak şartlara uyulmazsa işgal edilebilecek.

2. Boğazlar (Madde 37-61)

• İstanbul ve Çanakkale Boğazları silahsızlandırılacak.
• Boğazlar, uluslararası bir komisyon tarafından yönetilecek ve tüm devletlerin gemilerine açık olacak.

3. Kürt Bölgesi (Madde 62-64)

• Doğu Anadolu’da bir Kürt devleti kurulması planlandı.
• Fırat’ın doğusundaki vilayetlerde özerk bir yönetim oluşturulacak, bir yıl sonra bağımsızlık için referandum yapılacak.

4. İzmir (Madde 65-83)

• İzmir ve çevresi Yunanistan’a verilecek, beş yıl sonra plebisit (halk oylaması) yapılacak.

5. Ermenistan (Madde 88-93)

• Doğu Anadolu’da bir Ermeni devleti kurulacak.
• Sınırları ABD Başkanı Wilson belirleyecek (Wilson, Trabzon, Erzurum, Van ve Bitlis’i Ermenistan’a verdi).

6. Arap Toprakları ve Adalar (Madde 94-122)

• Suriye, Lübnan, Irak, Filistin, Kıbrıs ve Ege Adaları Osmanlı’dan ayrılacak.

7. Azınlık Hakları (Madde 140-151)

• Azınlıklara geniş haklar tanınacak, göç ettirilen gayrimüslimlerin malları iade edilecek.

8. Askeri Kısıtlamalar (Madde 152-207)

• Osmanlı ordusu 50.000 kişiyle sınırlı olacak.
• Donanma tamamen tasfiye edilecek.
• Zorunlu askerlik kaldırılacak, ordu gönüllülerden oluşacak.

9. Kapitülasyonlar (Madde 260-268)

• Kapitülasyonlar (yabancılara verilen ayrıcalıklar) genişletilecek, tüm İtilaf Devletleri için geçerli olacak.

10. Ekonomik ve Hukuki Maddeler

• Osmanlı maliyesi İtilaf Devletleri’nin kontrolüne girecek.
• Türk hukuk sistemi İtilaf Devletleri’nin isteklerine göre düzenlenecek.

Sevr Antlaşması’nın Önemi ve Sonuçları

✔ Osmanlı Devleti’ni fiilen bitiren bir antlaşmadır.
✔ Türk milleti bu antlaşmayı tanımamış ve Kurtuluş Savaşı’yla reddetmiştir.
✔ TBMM’nin açılması ve Misak-ı Milli’nin ilanıyla Sevr geçersiz hale gelmiştir.
✔ Kurtuluş Savaşı sonunda yerine Lozan Antlaşması imzalanmıştır.

Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.

Sonuç

Sevr Antlaşması, Türk milletine tam bir esaret dayatıyordu. Ancak Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde başlatılan Milli Mücadele, bu antlaşmayı geçersiz kıldı ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna giden yol açıldı.

Özet Tablo:

Sevr, tarihe gömüldü; Lozan, Türkiye’nin bağımsızlık belgesi oldu!