A. I. DÜNYA SAVAŞI (1914-1918)
1. Savaşın Nedenleri:
Fransız İhtilali’nin yaydığı milliyetçilik akımı
Sanayi Devrimi sonrası sömürge yarışı
Devletler arası silahlanma yarışı
Avusturya-Macaristan veliahtının suikastı (28 Haziran 1914)
2. Taraflar:
İtilaf Devletleri İttifak Devletleri
İngiltere Almanya
Fransa Avusturya-Macaristan
Rusya İtalya (sonradan taraf değiştirdi)
İtalya (1915’ten sonra) Osmanlı Devleti
ABD (1917’den sonra) Bulgaristan
3. Osmanlı’nın Savaşa Girişi (11 Kasım 1914):
Goben (Yavuz) ve Breslau (Midilli) gemilerinin Rus limanlarını bombalaması
Halifelik cihat ilanı
Boğazların kapatılması
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
B. OSMANLI’NIN SAVAŞTIĞI CEPHELER
Cephe Komutan Sonuç Önem
Çanakkale Mustafa Kemal Zafer – Savaşın uzaması
– Mustafa Kemal’in tanınması
Kafkas Enver Paşa Başarısız – Sarıkamış Faciası
– Brest-Litovsk Antlaşması
Kanal Cemal Paşa Başarısız – Süveyş kanalı ele geçirilemedi
Irak – Kut’ül Amare Zaferi – İngilizlere karşı kazanılan tek zafer
Suriye-Filistin Mustafa Kemal Kayıp – M. Kemal’in son cephesi
C. MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI (30 Ekim 1918)
Önemli Maddeler:
7. Madde: İtilaf Devletleri güvenliklerini tehdit eden bölgeleri işgal edebilecek
Madde: Vilayet-i Sitte’de (6 Doğu ili) karışıklık çıkarsa işgal edilecek
Boğazların işgali
Ordunun terhisi
Sonuçları:
İşgaller başladı
Kuvayımilliye hareketi doğdu
İzmir’in Yunanlılar tarafından işgali (15 Mayıs 1919)
D. MİLLÎ MÜCADELE’NİN ÖNEMLİ ADIMLARI
1. Kongreler Dönemi:
Kongre Tarih Önem
Havza Genelgesi 28 Mayıs 1919 İlk protesto çağrısı
Amasya Genelgesi 22 Haziran 1919 “Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır”
Erzurum Kongresi 23 Temmuz-7 Ağustos 1919 Doğu illeri için kararlar
Sivas Kongresi 4-11 Eylül 1919 Tüm cemiyetler birleştirildi
2. Misak-ı Millî (28 Ocak 1920):
Türk vatanının sınırları çizildi
Kapitülasyonlar reddedildi
Azınlık hakları komşu ülkelerdeki Müslümanların haklarına bağlandı
E. TBMM’NİN AÇILMASI (23 Nisan 1920)
Özellikleri:
Kurucu meclis niteliğinde
Güçler birliği ilkesi
Meclis hükümeti sistemi
İstiklal Mahkemeleri kuruldu
TBMM’ye Karşı Ayaklanmalar:
İstanbul Hükümeti destekli: Anzavur İsyanı
Kuvayımilliye kökenli: Çerkez Ethem İsyanı
Azınlık isyanları: Pontus Rum İsyanı
F. SEVR ANTLAŞMASI (10 Ağustos 1920)
Ağır Maddeler:
İzmir Yunanistan’a verilecek
Doğu’da Ermeni devleti kurulacak
Boğazlar uluslararası komisyona bırakılacak
Ordu 50.000 kişiyle sınırlı olacak
Önemi:
Osmanlı’nın imzaladığı son antlaşma
TBMM tarafından tanınmadı
Türk halkını daha da bilinçlendirdi
G. KRONOLOJİK SIRALAMA
1914 – I. Dünya Savaşı başladı
1915 – Çanakkale Zaferi
1918 – Mondros Ateşkesi
1919 – Samsun’a çıkış, Kongreler dönemi
1920 – TBMM’nin açılması, Sevr Antlaşması
Önemli Notlar:
Kuvayımilliye: Düzensiz direniş güçleri
Temsil Heyeti: Sivas Kongresi’nde seçilen yürütme organı
İrade-i Milliye: Milli Mücadele’nin ilk gazetesi
Örnek Soru: Misak-ı Millî kararlarının önemi nedir?
Cevap: Türk vatanının sınırlarını çizmiş, bağımsızlık mücadelesinin programını oluşturmuş ve dünya kamuoyuna Türk milletinin kabul edebileceği barış şartlarını duyurmuştur.
Örnek Soru: TBMM’nin açılmasının sonuçları nelerdir?
Cevap: Milli egemenliğe dayalı yeni bir devletin temelleri atılmış, İstanbul Hükümeti’nin yanında alternatif bir otorite oluşmuş ve Kurtuluş Savaşı’nın merkezi haline gelmiştir.