ATATÜRK İLKELERİ
Amaçları:
- Türk milletinin refahını sağlamak,
- Çağdaş medeniyet seviyesine ulaşmak,
- Milli egemenliğe dayalı demokratik bir toplum oluşturmak,
- Milli birlik ve beraberliği güçlendirmek.
- CUMHURİYETÇİLİK
- Tanım: Egemenliğin millete ait olduğu yönetim şekli.
- Özellikleri:
- Monarşi, saltanat ve teokrasiye karşıdır.
- Çoğulcu demokrasiyi savunur.
- Yapılan İnkılaplar:
- TBMM’nin açılması (1920),
- Saltanatın kaldırılması (1922),
- Cumhuriyetin ilanı (1923),
- Kadınlara seçme-seçilme hakkı (1934).
- LAİKLİK
- Tanım: Din ve devlet işlerinin ayrılması, din özgürlüğünün güvence altına alınması.
- Yapılan İnkılaplar:
- Halifeliğin kaldırılması (1924),
- Şeriye ve Evkaf Vekaleti’nin kaldırılması,
- Medeni Kanun’un kabulü (1926).
- MİLLİYETÇİLİK
- Tanım: Türk milletinin bağımsızlığını ve kültürünü korumayı hedefleyen ilke.
- Yapılan İnkılaplar:
- Türk Tarih Kurumu (1931),
- Türk Dil Kurumu (1932),
- Kabotaj Kanunu (1926).
- HALKÇILIK
- Tanım: Toplumdaki tüm bireylerin eşit haklara sahip olması.
- Yapılan İnkılaplar:
- Aşar vergisinin kaldırılması (1925),
- Soyadı Kanunu (1934),
- İlköğretimin zorunlu hale getirilmesi.
- DEVLETÇİLİK
- Tanım: Ekonomide devletin planlı kalkınma modelini benimsemesi.
- Yapılan İnkılaplar:
- Beş Yıllık Kalkınma Planları,
- Sümerbank ve Etibank’ın kurulması.
- İNKILAPÇILIK
- Tanım: Sürekli yenileşme ve çağdaşlaşma.
- Yapılan İnkılaplar:
- Şapka Kanunu (1925),
- Latin alfabesine geçiş (1928).
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
YAPILAN İNKILAPLAR
- SİYASAL ALANDAKİ İNKILAPLAR
- Saltanatın Kaldırılması (1922): Osmanlı Devleti resmen sona erdi.
- Cumhuriyetin İlanı (1923): Yönetim şekli belirlendi.
- Halifeliğin Kaldırılması (1924): Laiklik yolunda önemli adım.
- EĞİTİM-KÜLTÜR ALANINDAKİ İNKILAPLAR
- Tevhid-i Tedrisat Kanunu (1924): Tüm okullar MEB’e bağlandı.
- Harf İnkılabı (1928): Latin alfabesine geçildi.
- Türk Tarih ve Dil Kurumları (1931-1932): Milli kültür vurgusu.
- TOPLUMSAL ALANDAKİ İNKILAPLAR
- Kılık-Kıyafet Kanunu (1925): Şapka giyilmesi zorunlu kılındı.
- Soyadı Kanunu (1934): Aile kimliği oluşturuldu.
- Kadın Hakları (1930-1934): Seçme-seçilme hakkı tanındı.
ÖNEMLİ NOTLAR
- En temel ilkeler: Cumhuriyetçilik ve Laiklik (Değiştirilemez).
- Laiklik, din özgürlüğünü korurken devlet işlerine karışmasını engeller.
- Milliyetçilik, ırkçılık değil; kültürel birliği savunur.
- Halkçılık, sınıf ayrımını reddeder.
Atatürk İlkeleri, Türkiye’nin çağdaşlaşmasını ve bağımsızlığını korumayı amaçlar.
Çalışma İpucu: Her ilkeyi bir örnek inkılapla eşleştirerek çalışın!
Örnek Soru:
“Cumhuriyetçilik ilkesi doğrultusunda yapılan inkılaplardan biri nedir?”
Cevap: Saltanatın kaldırılması (1922).