UZAY TEKNOLOJİLERİ
Teleskobun İcadı:
- 17. yüzyılda Hans Lippershey tarafından icat edildi, Galileo Galilei astronomik gözlemlerde kullandı.
- Uzay araştırmalarının temelini attı.
Uzay Araçları:
- Uzay İstasyonu: Astronotların uzun süreli araştırma yaptığı yapay yapılar (Örnek: Uluslararası Uzay İstasyonu).
- Uzay Roketi: Uyduları veya araçları uzaya taşır (tek kullanımlık).
- Uzay Mekiği: Tekrar kullanılabilir (Örnek: Columbia).
- Uzay Sondası: İnsansız araçlar (Örnek: Mars keşif araçları).
- Uzay Teleskobu: Atmosferden etkilenmez (Örnek: Hubble, James Webb).
Yapay Uydular:
- Türkiye’nin Uyduları:
- Haberleşme: Türksat serisi (3A, 4A, 5B, 6A → ilk yerli haberleşme uydusu).
- Gözlem: Göktürk-1, Göktürk-2, İmece (2023’te fırlatıldı).
- Dünya’nın İlk Uydusu: Sputnik-1 (1957, SSCB).
UZAY KİRLİLİĞİ
- Nedenleri:
- Ömrünü tamamlamış uydular, roket parçaları, uzay enkazları.
- Sonuçları:
- Aktif uydulara ve uzay istasyonlarına çarpma riski.
- Astronotlar için tehlike oluşturması.
- Çözümler:
- Uyduların kontrollü şekilde Dünya’ya döndürülmesi.
- Uzay enkazını temizleyen projeler geliştirilmesi.
TEKNOLOJİ & UZAY ARAŞTIRMALARI İLİŞKİSİ
- Uzay çalışmaları sayesinde günlük hayatta kullanılan pek çok ürün geliştirildi:
- Örnekler: Teflon tava, GPS, MR cihazı, su arıtma sistemleri.
TELESKOPLAR
Yapısı ve Çeşitleri:
- Optik Teleskop: Mercekli/aynalı (Galileo’nun kullandığı).
- Radyo Teleskop: Gök cisimlerinden gelen radyo dalgalarını algılar.
- Uzay Teleskopları: Atmosfer engelini aşar (Hubble).
Gök Bilime Katkısı:
- Gezegenlerin, yıldızların ve galaksilerin keşfi.
- Işık kirliliğinden uzak, yüksek rakımlı yerlerde kurulur (Örnek: Antalya’daki TÜBİTAK Gözlemevi).
GÖK BİLİMİ (ASTRONOMİ)
Önemli Bilim İnsanları:
- Ali Kuşçu: Ay’ın haritasını çizdi, İstanbul’un koordinatlarını hesapladı.
- Takiyüddin: İstanbul’da ilk rasathaneyi kurdu.
- Galileo: Jüpiter’in uydularını keşfetti.
- Copernicus: “Güneş Merkezli Sistem” teorisi.
Rasathane (Gözlemevi):
- Kurulum yeri: Işık kirliliğinden uzak, yüksek ve açık hava koşullarına sahip alanlar.
UZAY İLKLERİ
- İlk Canlı: Layka (Köpek, Sputnik-2).
- İlk İnsan: Yuri Gagarin (1961, SSCB).
- Ay’a İlk İnsan: Neil Armstrong (1969, Apollo-11).
ETKİNLİK ÖNERİSİ
- Basit Teleskop Yapımı: İç içe geçen borular ve mercekler kullanarak model tasarlayabilirsiniz.
- Uydu Araştırması: Türksat uydularının görevlerini karşılaştıran bir poster hazırlayın.
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
Önemli Hatırlatma:
Astronomi (bilim) ile astroloji (burçlar) karıştırılmamalıdır!
Kaynakça: Ders notları ve güncel uzay araştırmaları.