Hücre Nedir? Canlıların en küçük yapı ve işlev birimine hücre denir. Tüm canlılar hücrelerden oluşur. Hücreler:
- Canlıdır.
- Kendi başına yaşayabilir.
- Solunum, boşaltım, büyüme gibi yaşamsal olayları gerçekleştirir.
- Çıplak gözle görülemez, mikroskop ile incelenir.
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
Hücrenin Temel Kısımları
Hücre üç ana bölümden oluşur:
- Hücre Zarı
- Hücreyi dış etkilerden korur.
- Seçici geçirgendir (istediği maddeleri alır, atıkları atar).
- Por adı verilen geçitler bulunur.
- Canlı ve esnek bir yapıdadır.
Bitki hücrelerinde ayrıca:
- Hücre duvarı (çeperi) bulunur.
- Cansız ve sert yapıdadır.
- Selüloz içerir.
- Sitoplazma
- Hücre zarı ile çekirdek arasını dolduran jölemsi sıvıdır.
- İçinde organeller bulunur.
- Yaşamsal olaylar (solunum, sindirim, enerji üretimi) burada gerçekleşir.
- Çekirdek
- Hücrenin yönetim merkezidir.
- DNA burada bulunur.
- Bakterilerde çekirdek yoktur, DNA sitoplazmada dağınıktır.
Hücre Organelleri ve Görevleri
| Organel | Görevi |
| Mitokondri | Enerji üretir (Hücrenin enerji santrali). |
| Kloroplast | Bitkilerde fotosentez yapar (Yeşil renklidir, hayvan hücresinde yoktur). |
| Ribozom | Protein sentezler. |
| Endoplazmik Retikulum | Maddelerin taşınmasını sağlar. |
| Golgi Cisimciği | Salgı üretir ve paketler. |
| Lizozom | Hücre içi sindirim yapar (Hayvan hücresinde bulunur). |
| Koful | Depo görevi yapar (Bitkilerde büyük, hayvanlarda küçüktür). |
| Sentrozom | Hücre bölünmesinde görev alır (Hayvan hücresinde bulunur). |
Bitki ve Hayvan Hücresi Arasındaki Farklar
| Özellik | Bitki Hücresi | Hayvan Hücresi |
| Hücre Duvarı | Var (Selüloz) | Yok |
| Kloroplast | Var (Fotosentez yapar) | Yok |
| Koful | Büyük ve az sayıda | Küçük ve çok sayıda |
| Sentrozom | Yok (İlkel bitkilerde var) | Var |
| Şekil | Köşeli | Yuvarlak |
DNA, Gen ve Kromozom İlişkisi
- DNA: Hücrenin yönetici molekülüdür.
- Gen: DNA üzerindeki kalıtsal bilgi taşıyan birimlerdir.
- Kromozom: DNA’nın paketlenmiş halidir.
Sıralama:
Hücre → Kromozom → DNA → Gen → Nükleotid
Hücreden Organizmaya
Canlıların yapısal organizasyonu:
- Hücre → 2. Doku → 3. Organ → 4. Sistem → 5. Organizma
Örnek:
- Kas hücreleri → Kas dokusu → Kalp (organ) → Dolaşım sistemi → İnsan (organizma)
Hücre Teorisi
- Tüm canlılar hücrelerden oluşur.
- Hücre, canlının en küçük yapı birimidir.
- Hücreler bölünerek çoğalır.
Ökaryot ve Prokaryot Hücreler
- Ökaryot: Gelişmiş hücreler (çekirdek var).
- Örnek: Bitki, hayvan, mantar.
- Prokaryot: İlkel hücreler (çekirdek yok).
- Örnek: Bakteriler.
Özet
Hücre, canlının temel birimidir.
Bitki ve hayvan hücreleri arasında farklar vardır.
Hücreden organizmaya doğru bir düzen vardır.
DNA, gen ve kromozom kalıtımı sağlar.
Mikroskobik dünyayı keşfetmeye devam edelim!