7. Sınıf Kuvvet, İş ve Enerji İlişkisi Konu Anlatımı

KUVRET, İŞ VE ENERJİ İLİŞKİSİ

İŞ NEDİR?

Fiziksel anlamda iş, bir cisme kuvvet uygulandığında ve bu kuvvet cisim hareket ettirdiğinde yapılmış olur.
Önemli: Günlük hayatta “iş” dediğimiz aktivitelerin çoğu (kitap okumak, çanta taşımak) fiziksel iş değildir!

Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.

İş Yapılması İçin 3 Şart:

1. Kuvvet uygulanmalı
   Örnek: Dünya, Güneş etrafında dönerken kuvvet uygulanmaz → İş yoktur.
2. Cisim hareket etmeli
   Örnek: Duvarı itip hareket ettiremezseniz iş yapmazsınız.
3. Kuvvet ve hareket aynı yönde olmalı
   Örnek: Çantayı sırtınızda taşırken (kuvvet yukarı, hareket yatay) → İş yapılmaz.

Hangi Durumlarda İş Yapılır?
Sürtünmeye karşı iş: Pazar arabasını çekmek.
Yerçekimine karşı iş: Halter kaldırmak.
Yerçekiminin yaptığı iş: Elmanın dalından düşmesi.

İşin Formülü:

(W)=Kuvvet (F)×Yol (X)I˙s¸​ (W)=Kuvvet (F)×Yol (X)

Birimler:

• İş → Joule (J)
• Kuvvet → Newton (N)
• Yol → Metre (m)

Örnek: 2 N kuvvetle 3 m yol alan cisim:
W=2×3=6W=2×3=6 J iş yapar.

ENERJİ NEDİR?

Enerji, iş yapabilme yeteneğidir. İş ve enerji birimleri aynıdır (Joule).

Enerji Çeşitleri:

1. Kinetik Enerji (Hareket Enerjisi):
   • Hareket eden cisimlerin enerjisidir.
   • Kütle ve sürat ile doğru orantılıdır.
     Örnek:
   • Aynı kütledeki iki araçtan hızlı olanın kinetik enerjisi fazladır.
   • Aynı hızdaki kamyonun (kütlesi fazla) kinetik enerjisi daha fazladır.
2. Potansiyel Enerji (Depolanmış Enerji):
   • a) Çekim Potansiyel Enerjisi: Yükseklik ve kütleye bağlıdır.
     Örnek: Barajdaki su, yukarıdaki top.
   • b) Esneklik Potansiyel Enerjisi: Gerilen/sıkıştırılan esnek cisimlerde (yay, lastik).

Potansiyel Enerji Nelere Bağlı?

• Çekim PE: Kütle ↑ veya Yükseklik ↑ → Enerji ↑
• Esneklik PE: Ne kadar gerilirse veya kalınsa → Enerji ↑

Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.

ÖNEMLİ ÖRNEKLERLE PEKİŞTİRELİM!

İş Yapılan Durumlar:

• Bisikletle yokuş çıkmak,
• Yukarı atılan top,
• Sıkıştırılmış yayın serbest bırakılması.

İş Yapılmayan Durumlar:

• Sabit hızla giden araba (net kuvvet sıfır),
• Havada duran helikopter (hareket yok),
• Duvarı itip hareket ettirememek.

KISA ÖZET TABLO

Sonuç:

• İş için kuvvet + hareket şart!
• Enerji, işin kaynağıdır.
• Kinetik hareketle, potansiyel konumla ilgilidir.

Not: Matematiksel formüller bu seviyede verilmez, ancak mantığını kavramak önemlidir!