Mitoz Bölünme Nedir? Canlılar hücrelerden oluşur. Hücreler, büyüyüp geliştikten sonra bölünerek çoğalır. Hücre bölünmesi mitoz ve mayoz olmak üzere iki çeşittir.
Mitoz bölünme, bir hücreden genetik olarak aynı iki yeni hücre oluşmasını sağlar.
Mitoz Bölünmenin Önemi
- Çok hücreli canlılarda:
- Büyüme ve gelişme sağlar.
- Yaraların onarılmasını (rejenerasyon) gerçekleştirir.
- Eski hücrelerin yenilenmesini sağlar.
- Tek hücreli canlılarda:
- Üremeyi sağlar (Amitoz bölünme gibi).
Mitoz Bölünmenin Özellikleri
Vücut hücrelerinde görülür.
2n (diploid) kromozomlu bir hücreden, 2n kromozomlu iki hücre oluşur.
Kromozom sayısı değişmez.
Kalıtsal çeşitlilik oluşturmaz, ancak kalıtsal devamlılık sağlar.
Bir hücreden iki yeni hücre oluşur.
Çekirdek ve sitoplazma bir kez bölünür.
Sinir hücreleri, çizgili kas hücreleri, olgun alyuvarlar ve üreme hücreleri (sperm, yumurta, polen) mitoz geçirmez.
Mitoz Bölünmenin Aşamaları
Mitoz bölünme iki aşamada gerçekleşir:
- Çekirdek Bölünmesi
- DNA kendini eşler.
- Kromozomlar belirgin hale gelir, çekirdek zarı kaybolur.
- Kromozomlar hücrenin ortasında dizilir.
- Kardeş kromatitler zıt kutuplara çekilir.
- Yeni çekirdek zarı oluşur, kromozomlar tekrar uzar.
- Sitoplazma Bölünmesi
- Hayvan hücrelerinde: Boğumlanma ile bölünme olur.
- Bitki hücrelerinde: Ara lamel oluşumu ile bölünme gerçekleşir (hücre duvarı olduğu için boğumlanma olmaz).
Mitoz Evreleri (Şifreleme):
- İnterfaz → Profaz → Metafaz → Anafaz → Telofaz (İPMAT)
- “İzmirli Profesör Mete Annesine Telefon Etti.”
Bitki ve Hayvan Hücrelerinde Mitoz Farkları
| Özellik | Bitki Hücresi | Hayvan Hücresi |
| Sitoplazma Bölünmesi | Ara lamel oluşur | Boğumlanma olur |
| Sentrozom | Yoktur | Vardır |
| İğ iplikleri | Özel proteinlerle oluşur | Sentrozomla oluşur |
Örnek Soru Çözümü
Soru: 500 kromozomlu bir hücre 3 kez mitoz geçirirse kaç hücre oluşur? Kromozom sayısı ne olur?
Çözüm:
- Hücre sayısı = 2ⁿ (n = bölünme sayısı)
- 2³ = 8 hücre oluşur.
- Kromozom sayısı değişmez, her hücre 500 kromozomlu olur.
Özet
Mitoz, büyüme, onarım ve üreme için gereklidir.
Kromozom sayısı sabit kalır.
Çekirdek ve sitoplazma bölünmesi ile tamamlanır.
Bitki ve hayvan hücrelerinde farklılıklar gösterir.
Mitoz, canlılığın devamı için hayati öneme sahiptir!
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
Konu Çalışma Önerisi:
- Mitozun evrelerini şemalar üzerinde inceleyin.
- Bitki ve hayvan hücrelerindeki farkları tablo yaparak karşılaştırın.
- Örnek sorular çözerek pekiştirin.
Daha fazla bilgi için ders kitabınızı ve öğretmeninizin notlarını inceleyin!