Madde, çevremizde gördüğümüz her şeyin temel yapı taşıdır. Maddenin en küçük yapı birimi ise atomdur.
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
Elektriklenme ve Atomun Varlığı
- Yün kazağı çıkarırken çıkan sesler, saçımızı tararken tarağın saçı çekmesi gibi olaylar elektriklenme örnekleridir.
- Bu olaylar, maddenin yapısında atomdan daha küçük parçacıklar olduğunu kanıtlar.
- Elektriklenme sırasında elektron adı verilen tanecikler bir atomdan diğerine geçer.
ATOMUN YAPISI
Atom üç temel parçacıktan oluşur:
- Proton (p⁺)
- Çekirdekte bulunur.
- Pozitif (+) yüklüdür.
- Her atomun proton sayısı farklıdır (Örn: Hidrojen 1, Kalsiyum 20 protona sahiptir).
- Nötron (n⁰)
- Çekirdekte bulunur.
- Yüksüzdür (ne + ne -).
- Kütlesi protona yakındır.
- Elektron (e⁻)
- Çekirdek etrafında çok hızlı hareket eder.
- Negatif (-) yüklüdür.
- Kütlesi protonun ~1/2000’i kadardır (ihmal edilebilir).
Atomun Boyutu ve Çekirdek
- Atomun merkezinde çekirdek bulunur.
- Çekirdek, atomun çok küçük bir kısmını kaplar (Örnek: Stadyum büyüklüğündeki bir atomda çekirdek bir bilye kadar küçüktür).
- Atomun kütlesinin neredeyse tamamı çekirdekte toplanır (proton + nötron).
ÖNEMLİ BİLGİLER
Elektriklenme, elektron alışverişi ile gerçekleşir.
Nötr bir atomda proton sayısı = elektron sayısıdır.
Çekirdekteki proton sayısı, atomun kimliğini belirler (Örn: 6 proton = Karbon atomu).
Örnek Soru:
“Yün kazağımızı çıkarırken neden çıtırtı sesi duyarız?”
Cevap: Kazak ve vücut arasında elektron geçişi olur. Bu elektriklenme sonucu ses ve küçük kıvılcımlar oluşur.
Kısaca:
Madde → Atom → Çekirdek (Proton + Nötron) + Elektronlar
Proton (+), Nötron (Yüksüz), Elektron (-)
Bu notları şema çizerek pekiştirebilirsiniz!
Ödev: Aşağıdaki atom modellerini inceleyerek proton, nötron ve elektronları gösterin:
- Hidrojen (1p⁺, 0n⁰, 1e⁻)
- Helyum (2p⁺, 2n⁰, 2e⁻)
Başarılar!