7.sınıf Fen Bilimleri dersinde ışığın kırılması ve mercekler konusunu senin için bu metinden de yararlanarak anlatacağım. Hazırsan başlayalım!
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
Işığın Kırılması ve Mercekler
Mercekler Dünyasına Giriş
Günlük hayatta bazı cisimlere baktığımızda olduklarından daha büyük göründüğünü fark etmişsindir, değil mi? İşte bu büyülü görüntüyü sağlayan aletlere mercek diyoruz. Büyüteçler en basit örneklerinden biridir.
Peki, mercekler bu büyütme işini nasıl yapıyor? Mercekler, üzerlerine düşen ışınları kırarak görüntü oluşmasını sağlayan özel cisimlerdir. Bu cisimlerin en az bir yüzeyi genellikle küresel bir şekildedir. Merceklerin yapımında genellikle cam veya plastik kullanılır.
Mercekler, ışığı kırma özelliklerine göre iki ana gruba ayrılır:
- İnce Kenarlı Mercekler (Yakınsak Mercekler)
- Kalın Kenarlı Mercekler (Iraksak Mercekler)
Şimdi bu mercek türlerini daha yakından inceleyelim.
İnce Kenarlı Mercekler: Işığı Toplayan Sihirbazlar
Eline bir ince kenarlı mercek aldığında, ortasının daha şişkin ve kenarlarının ise daha ince olduğunu fark edersin. İşte bu özelliklere sahip merceklere ince kenarlı mercek diyoruz. Bazen bu merceklere ışığı bir noktada toplama özelliklerinden dolayı yakınsak mercek de denir. İnce kenarlı merceğin sembolü şu şekildedir: ↔
Peki, bu mercek ışığı nasıl topluyor? İnce kenarlı bir merceğe paralel ışık ışınları gönderdiğimizde, bu ışınlar mercekten geçerken kırılarak tek bir noktada birleşirler. İşte bu ışınların toplandığı noktaya odak noktası denir ve genellikle büyük “F” harfi ile gösterilir. Odak noktasının merceğin tam ortasına olan uzaklığına ise odak uzaklığı adı verilir.
İnce kenarlı mercekler, bazı durumlarda cisimlerin görüntüsünü düz ve cisimden daha büyük gösterebilir. İşte bu yüzden büyüteçlerde ince kenarlı mercekler kullanılır. Bir nesneyi ince kenarlı bir merceğe belirli bir mesafede tuttuğunda, o nesnenin büyütülmüş halini görebilirsin.
Kalın Kenarlı Mercekler: Işığı Dağıtan Arkadaşlar
Şimdi de kenarları ortasına göre daha kalın olan merceklere göz atalım. Bu tür merceklere kalın kenarlı mercek veya ışığı dağıttığı için ıraksak mercek denir. Kalın kenarlı merceğin sembolü ise şu şekildedir:
Kalın kenarlı bir merceğe paralel ışık ışınları gönderdiğimizde, bu ışınlar mercekten geçerken birbirinden uzaklaşacak şekilde kırılırlar. Kırılan bu ışınlar gerçekte hiçbir zaman kesişmezler. Ancak, bu ışınların geriye doğru uzantılarını çizdiğimizde, bu uzantılar sanki tek bir noktadan çıkıyormuş gibi kesişirler. İşte bu kesişim noktasına da kalın kenarlı merceğin odak noktası denir ve yine “F” harfi ile gösterilir.
Umarım bu anlatım mercekler konusunu anlamana yardımcı olmuştur. Başka merak ettiğin bir şey olursa çekinmeden sorabilirsin!
