A. TÜRKİYE’DE KİMYA ENDÜSTRİSİNİN TARİHİ GELİŞİMİ
1. Cumhuriyet Dönemi Başlangıçları (1923-1950)
Devlet eliyle temel kimya tesisleri kuruldu
İlk fabrikalar:
Gemlik Suni İpek Fabrikası (1938)
İzmit Kağıt Fabrikası (1936)
Sümerbank Deri ve Kundura Fabrikası
2. Planlı Dönem (1960 Sonrası)
Petrokimya tesislerinin kurulumu
Petkim (1965) – Türkiye’nin ilk petrokimya tesisi
Gübre sanayisinin gelişimi
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
B. ÖNEMLİ KİMYA KURULUŞLARI VE GÖREVLERİ
Kuruluş Kuruluş Yılı Temel Faaliyet Alanları
MKE (Makine ve Kimya Endüstrisi) 1950 Savunma sanayi, patlayıcılar, mühimmat
BOREN 2004 Bor araştırmaları, teknoloji geliştirme
TÜBİTAK MAM 1972 Ar-Ge çalışmaları, kimyasal analizler
PETKİM 1965 Petrokimya ürünleri üretimi
TÜPRAŞ 1983 Petrol rafinasyonu
C. KİMYA ENDÜSTRİSİ MESLEK DALLARI
Kimya Mühendisleri
Proses tasarımı
Üretim optimizasyonu
Kalite kontrol
Laboratuvar Teknisyenleri
Kalite analizleri
Ar-Ge destek çalışmaları
Biyokimyagerler
İlaç sektöründe araştırma
Gıda katkı maddeleri geliştirme
Çevre Mühendisleri
Atık yönetimi
Çevresel etki değerlendirme
D. TÜRKİYE’NİN KİMYASAL ÜRETİM HARİTASI
1. İstanbul-Kocaeli Bölgesi
Petrokimya tesisleri
İlaç sanayi
Kozmetik üretimi
2. İzmir-Manisa Bölgesi
Sabun ve deterjan fabrikaları
Boya üretim tesisleri
3. Güneydoğu Anadolu
Fosfat ve gübre fabrikaları
Petrokimya yatırımları
4. Eskişehir-Kütahya
Bor ürünleri işleme
Seramik kimyasalları
E. TÜRKİYE’NİN DÜNYADAKİ YERİ
Bor Rezervleri
Dünya rezervlerinin %72’si
Yıllık 1 milyon ton üretim
Soda Üretimi
Dünyada ilk 10 üretici arasında
Gübre Üretimi
Bölgesel lider konumunda
F. GÜNCEL GELİŞMELER VE PROJELER
YEŞİL KİMYA UYGULAMALARI
Çevre dostu üretim metotları
Atık azaltma teknolojileri
YERLİ OTOMOBİL PROJESİ
Batarya teknolojileri
Polimer malzeme araştırmaları
SAVUNMA SANAYİİ
Yerli patlayıcı üretimi
Kompozit malzeme geliştirme
G. KİMYA ENDÜSTRİSİNİN EKONOMİYE KATKILARI
İstihdam
500.000’den fazla direkt istihdam
1.5 milyon dolaylı istihdam
İhracat
Yıllık 15 milyar dolar ihracat
Başlıca ihraç ürünleri:
Plastik ürünler
İlaçlar
Kimyasal maddeler
Ar-Ge Yatırımları
Yıllık 2 milyar TL Ar-Ge harcaması
Patent başvurularında ilk 3 sektör arasında
ÖRNEK SORULAR
1. Türkiye’nin kimya endüstrisindeki en önemli avantajı nedir?
Cevap: Bor mineralleri gibi stratejik hammaddelere sahip olması ve coğrafi konumu nedeniyle enerji koridoru üzerinde bulunması.
2. Kimya endüstrisinin çevreye etkilerini azaltmak için alınan önlemler nelerdir?
Cevap: Atık su arıtma tesisleri, emisyon kontrol sistemleri, geri dönüşüm projeleri ve yeşil kimya uygulamaları.
ÖNEMLİ TARİHLER
1927 – İlk kimya fabrikalarının kuruluşu
1965 – PETKİM’in kuruluşu
2004 – BOREN’in faaliyete geçmesi
2020 – Milli Kimya Politikası’nın ilanı