6. Sınıf Sosyal Bilgiler – Geçmişten Günümüze Yönetim Biçimleri ve Demokrasi

Demokrasinin Temel İlkeleri

Demokrasi, halkın kendi kendini yönettiği sistemdir. Temel ilkeleri şunlardır:

1. Özgürlük: Bireyler, başkalarına zarar vermeden düşünce ve davranışlarında serbesttir.
   Örnek: İstediğimiz mesleği seçebiliriz.
2. Millî Egemenlik: Yönetme yetkisi millete aittir. Millet, bu hakkını seçimlerle kullanır.
   Örnek: Milletvekillerini seçmek.
3. Eşitlik: Din, dil, ırk ayrımı olmadan herkes yasalar önünde eşittir.
   Örnek: Bir doktorla bir çiftçi aynı haklara sahiptir.
4. İnsan Haklarına Saygı: Temel haklar (yaşam, eğitim, sağlık) anayasa ile korunur.
5. Katılımcılık: Halk, seçimlerle veya sivil toplum kuruluşlarıyla yönetime katılır.
   Örnek: Okul meclisine aday olmak.
6. Hukukun Üstünlüğü: Herkes (devlet de dahil) yasalara uymak zorundadır.
7. Çoğulculuk: Farklı görüşler siyasi partilerle temsil edilir.

Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.

Yönetim Biçimleri

1. Monarşi

• Özellikleri:
  • Tek kişi (kral, padişah) yönetir.
  • Yönetim babadan oğla geçer.
  • Halkın yönetimde söz hakkı yoktur.
• Örnekler: Osmanlı Devleti, İngiltere (tarihte).

2. Teokrasi

• Özellikleri:
  • Devlet dini kurallara göre yönetilir.
  • Lider “Tanrı’nın temsilcisi” sayılır.
• Örnekler: Vatikan, İran.

3. Oligarşi

• Özellikleri:
  • Küçük bir grup (zenginler, askerler) yönetir.
  • Halkın çıkarı değil, grubun çıkarı ön plandadır.
• Örnek: Tarihte Sparta, günümüzde bazı askerî rejimler.

4. Cumhuriyet

• Özellikleri:
  • Halk, temsilcilerini seçimle belirler.
  • Demokrasiyle iç içedir.
  • Yasama, yürütme, yargı ayrılığı vardır.
• Örnekler: Türkiye, Fransa, ABD.

Demokrasi vs. Diğer Yönetimler

Önemli Kavramlar

• Kurultay: Eski Türk devletlerinde danışma meclisi.
• Anayasa: Devletin temel kurallarını belirleyen yasa.
• Sivil Toplum Kuruluşu (STK): Dernekler, vakıflar (örneğin: TEMA).

Not: Türkiye, cumhuriyet ve demokrasi ile yönetilen bir ülkedir. Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir!