- Fikir Hırsızlığı (Korsan) Nedir?
- Tanım: Bir kişinin veya kuruluşun izni olmadan kitap, film, müzik, yazılım gibi fikir ve sanat eserlerinin çoğaltılması, dağıtılması veya satılmasıdır.
- Örnekler:
- Bir filmin orijinal DVD’sinin izinsiz kopyalanıp satılması.
- Bir şarkının internetten yasal olmayan yollarla indirilmesi.
- Telif Hakkı ve Önemi
- Telif Hakkı: Bir eserin (kitap, müzik, resim, yazılım vb.) sahibinin, eserini koruma ve kullanma hakkıdır.
- Sembolü: © (Çember içinde “C” harfi). Bu işaret, eserin koruma altında olduğunu gösterir.
- Yasal Dayanak:
- 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (Türkiye’de eserleri korur).
- Bern Sözleşmesi (Uluslararası koruma sağlar).
- Telif Haklarını Koruyan Kuruluşlar
- İLESAM: İlim ve Edebiyat Eserleri Sahipleri Meslek Birliği.
- MESAM: Musiki Eserleri Sahipleri Meslek Birliği.
- GESAM: Güzel Sanat Eseri Sahipleri Meslek Birliği.
- SESAM: Sinema Eseri Sahipleri Meslek Birliği.
- TBYM: Türkiye Basım Yayın Meslek Birliği (Korsanla mücadele eder).
- Telif Hakkı Süresi ve Kullanım
- Eser sahibi yaşadığı sürece + ölümünden sonra 70 yıl korunur.
- Koruma süresi bitince eser kamu malı olur (izin almadan kullanılabilir).
- Bandrol ve Barkod Nedir?
- Bandrol: Kültür Bakanlığı’nın verdiği, orijinal ürünü gösteren küçük etiket (CD, kitap, DVD’de bulunur).
- Barkod: Ürün bilgilerini içeren çubuk kod (fiyat, stok kontrolü için).
- Karekod: 2 boyutlu barkod (telefonla okunabilir).
- Korsan Ürünlerin Zararları
- Emeğe saygısızlık yapar.
- Sanatçı ve yazarların gelir kaybına neden olur.
- Kalitesiz ve güvensiz ürünler piyasaya yayılır.
- Nasıl Duyarlı Olunur?
Orijinal ürün alın (bandrol kontrol edin).
İndirme yaparken yasal siteleri kullanın.
Korsan ürün satın almaktan kaçının.
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
Özet:
Emeğe saygı, fikir ve sanat eserlerinin hakkını korumakla başlar. Telif haklarına uyarak hem üreticiyi destekleriz hem de toplumsal adalete katkı sağlarız.
Etkinlik Önerisi:
- Sınıfta bir “Telif Hakkı Afişi” tasarlayın.
- Orijinal ve korsan ürünlerin farklarını tartışın.
Bu bilgiler ışığında, “Korsan değil, emeğin yanında ol!” diyerek bilinçli bir tüketici olalım.