Sosyal bilgiler dersi bu öğrenme alanında öğrencilerin ortak kültürel miras öğeleri ve ortak kültürel mirasın korunmasının önemi, Anadolu’nun ilk yerleşim yerlerindeki sosyal hayat, Mezopotamya ve Anadolu medeniyetlerinin ortak kültürel mirasa katkıları ile ilgili bilgi ve beceriler kazanmaları amaçlanmaktadır.
Türkiye Fen Liseleri Taban Puanları için sayfamızı takip ediniz.
5. Sınıf Sosyal Bilgiler
3. ÖĞRENME ALANI: ORTAK MİRASIMIZ
Öğretme-Öğrenme Uygulamaları
SB.5.3.1
Verilen yazılı ve görsel kaynaklardan “Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü
(UNESCO) Dünya Mirası Listesi”nde yer alan somut ve somut olmayan kültürel miras ögeleri dünyadan ve Türkiye’den örnekler kapsamında öğrenciler tarafından incelenir (OB1,
OB4). Ayrıca dijital kaynaklar da kullanılabilir (OB2). Kaynaklardan yararlanılarak büyük
grup tartışması ile ortak kültürel miras ögelerinin önemine dair öğrencilerin çıkarımda bulunmaları ve çıkarımlarını sözlü olarak ifade etmeleri sağlanır (SDB2.1). Öğrencilerden yaşadıkları ilde bulunan ve ortak kültürel miras kapsamında değerlendirilebilecek ögelerden
“UNESCO Dünya Mirası Listesi”ne girmesini istedikleri ögeleri gerekçeleriyle sıralamaları
istenir.
Öğrencilerin çevrelerindeki kültürel miras ögelerini fark etmeleri ve bu ögelerin
korunmasına yönelik gerekçeler üretmeleri aşamasında kültürel mirasın korunmasında
duyarlı davranmanın önemine yönelik açıklamalarda bulunulur (D15.2, SDB3.3, OB5).
Öğrencilerden yaşadıkları ildeki somut ve somut olmayan kültürel miras ögelerinin önemi-
ne ilişkin performans görevi olarak afiş, poster veya broşür hazırlamaları istenir.
Hazırlanan ürünler okulda sergilenir. Ürünler bütüncül dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir (E2.2, E3.2, E3.3, OB4).
SB.5.3.2
Bir tarih şeridi üzerinde M.Ö., Milat, M.S. kavramları açıklanarak öğrencilerin bu kavramları somutlaştırması sağlanır. Anadolu’daki ilk yerleşim yerlerinden ve ibadet merkezlerinden Göbeklitepe, Çayönü, Çatalhöyük ve Hacılar’da yaşamış insanların sosyal hayatlarına ilişkin yazılı ve görsel kaynaklar grup çalışması yoluyla incelenir (OB1, OB4,). Ayrıca dijital kaynaklar da kullanılabilir (OB2). İncelenen örnekler aracılığıyla geçmişte yaşamış toplulukların yaşam koşullarının anlaşılmasında arkeolojinin rolü üzerinde durulur. Höyük kavramının yerleşme ile ilişkisi somut örneklerle öğrencilere açıklanır. İlk yerleşim yerlerinin somut kültürel mirasın korunması açısından önemi vatanseverlik değeri bağlamında vurgulanır (D19.3, OB5, E1.1, E3.8)
Grupların incelemeleri doğrultusunda Anadolu’nun ilk yerleşim yerlerinde yaşayan insanların sosyal hayatlarını şekillendiren unsurlardan barınma, beslenme, giyim özellikleri, inançları ve temel geçim faaliyetleri belirlenir (E3.6, OB1). Gruplardan inceledikleri kaynaklara göre Anadolu’daki ilk yerleşmelerde yaşayan insanların beslenme, barınma, giyim kuşam, inanç ve temel geçim faaliyetlerini kendi cümleleriyle ifade etmeleri istenir.
Gruplardan Anadolu’da kurulmuş ilk yerleşmelerdeki toplumların sosyal hayatlarıyla ilgili verilen kaynakları barınma, beslenme, giyim özellikleri, inançları ve temel geçim faaliyetleri açısından saygı ve sevgi değerleri kapsamında analiz etmeleri istenir (OB8.2, D14.3, D15.2). Gruplardan Anadolu’da kurulan ilk yerleşmelerdeki toplumların beslenme, barınma, giyim kuşam, inanç ve temel geçim faaliyetleriyle ilgili belirledikleri unsurları günümüz insanlarının hayatlarındaki aynı unsurlar ile benzer ve farklı özelliklerini ortaya koyarak karşılaştırmaları istenir. Elde edilen veriler karşılaştırma tablosuna işlenir (E3.2).
Gruplardan Anadolu’da kurulan ilk yerleşmelerde yaşayan toplumların beslenme, barınma, giyim kuşam, inanç ve temel geçim faaliyetlerini dönemin imkân ve koşulları içerisinde saygı ve sevgi değerleri kapsamında açıklamaları istenir (OB8.2, D14.3, D15.2).
Gruplardan, Anadolu’daki ilk yerleşmelerde yaşayan toplumların sosyal hayatlarını etkileyen unsurlar ve zaman ilerledikçe bu toplumların sosyal hayatlarında nasıl bir değişim gerçekleştiğine dair çıkarımlarda bulunmaları istenir (SDB3.3). Grupların verilen bir infografikteki eksik yerleri çıkarımlarına uygun olarak doldurmaları sağlanır (OB1, OB4, E3.6).
Öğrencilerin Anadolu’daki yerleşim yerlerinden birinde tarihin ilgili döneminde yaşadıklarını hayal etmeleri ve konuşma halkası tekniği ile bu dönemdeki sosyal hayatlarına ilişkin görüşlerini sözlü olarak ifade etmeleri sağlanır. Bu süreçte diğer katılımcıların fikirlerini dinlemeleri teşvik edilir. Öğrencilerden performans görevi olarak o dönemde yaşamış olan insanlara ve yaşantılarına ilişkin görüşlerini yazılı veya görsel olarak ifade etmeleri istenir (SDB2.1, OB1, OB4, OB5, E2.1, E3.2, E3.3). Öğrencilerin hazırlayacağı yazılı veya görsel ürünlerin değerlendirilmesinde bütüncül dereceli puanlama anahtarı, derecelendirme ölçeği kullanılabilir.
SB.5.3.3
Verilen yazılı ve görsel kaynaklar üzerinden Mezopotamya ve Anadolu medeniyetleri incelenir (OB1, OB2). Ayrıca dijital kaynaklardan ve sanal müze uygulamalarından da yararlanılabilir (OB4). Öğrencilerden incelenen kaynaklardan yola çıkarak Mezopotamya ve Anadolu medeniyetlerinden Sümer, Babil, Asur, Hitit, Lidya ve İyonların ortak kültürel mirasa katkılarını belirlemeleri istenir (E3.6, E3.10, E3.2). Mezopotamya ve Anadolu medeniyetlerinin ortak mirası katkıları bağlamında, ülke varlıklarına sahip çıkmanın ve geçmişe vefa göstermenin önemi açıklanarak vatanseverlik ve sevgi değerlerine vurgu yapılır (D19.3, D15.2). Medeniyetlere ilişkin belirlenen katkılar, verilen tablodaki ilgili medeniyetin olduğu bölüme yazılır. Bu süreçte “Nesi var?” tekniğinden yararlanılabilir.
Doldurulan tablodan hareketle, Mezopotamya ve Anadolu medeniyetlerinin ortak kültürel mirasa katkılarının bilim, kültür, ekonomi ve hukuk başlıkları altındaki benzerlikleri ve farklılıkları “beyin eseri tekniği”nden yararlanılarak çalışma yaprağı üzerinde listelenir (OB1,
SDB3.3, E2.2, E3.7).
Ortaya konulan fikirlerdeki benzerlik ve farklılıklar öğrenciler tarafından değerlendirilir. Öğrencilerin bu medeniyetlerin ortak kültürel mirasa yaptığı katkılar üzerinden medeniyetlerin birbirlerinden etkilenerek geliştiği ve yayıldığına, Mezopotamya ve Anadolu coğrafyalarının medeniyetlerin beşiği olduğuna ilişkin çıkarım yapmaları sağlanır. Süreç gözlem formu veya kontrol listesi teknikleri ile takip edilebilir.
ÖĞRENME ÇIKTILARI VE SÜREÇ BİLEŞENLERİ
SB.5.3.1. Yaşadığı ildeki ortak kültürel miras öğelerine ilişkin oluşturduğu ürünü paylaşabilme
a) Yaşadığı ildeki somut ve somut olmayan kültürel miras öğelerinden hareketle ortak kültürel mirasın önemi hakkında çıkarım yapar.
b) Yapılan çıkarımlardan hareketle ortak kültürel mirasın önemini açıklayan bir ürün oluşturur.
c) Ortak kültürel mirasın önemi hakkında çıkarımlarına dayalı olarak oluşturduğu ürünü paylaşır.
SB.5.3.2. Anadolu’da ilk yerleşimleri kuran toplumların sosyal hayatlarına yönelik bakış açısı geliştirebilme
a) Anadoluda kurulmuş ilk yerleşmelerdeki toplumların sosyal hayatlarına ilişkin kaynakları inceler.
b) Anadoluda kurulmuş ilk yerleşimlerin özelliklerine ilişkin kaynaklardan edindiği bilgileri nesnel olarak kendi cümleleriyle ifade eder.
c) Anadoluda kurulmuş ilk yerleşmelerdeki toplumların sosyal hayatlarına yönelik kaynakları analiz eder.
ç) Anadoluda kurulmuş ilk yerleşmelerdeki toplumların sosyal hayatlarına unsurları günümüzdeki sosyal hayat unsurları ile karşılaştırır.
d) Anadoluda kurulmuş ilk yerleşmelerdeki toplumların sosyal hayatlarını dönemin koşullarını göz önünde bulundurarak açıklar.
e) Anadoluda kurulan ilk yerleşmelerdeki toplumların sosyal hayatlarına yönelik çıkarımda bulunur.
f) Çıkarımlarına dayanarak Anadoluda kurulmuş ilk yerleşmelerde yaşayan toplumların sosyal hayatları ile ilgili bakış açısını kendi ifadeleriyle yansıtır.
SB.5.3.3. Mezopotamya ve Anadolu medeniyetlerinin ortak kültürel mirasa katkılarını karşılaştırabilme
a) Mezopotamya ve Anadolu medeniyetlerinin ortak kültürel mirasa katkılarını belirler.
b) Mezopotamya ve Anadolu medeniyetlerinin ortak kültürel mirasa katkılarının benzerliklerini listeler.
c) Mezopotamya ve Anadolu medeniyetlerinin ortak kültürel mirasa katkılarının farklılıklarını listeler.
İÇERİK ÇERÇEVESİ
Ortak Kültürel Miras Öğeleri
Anadolu’nun İlk Yerleşim Yerlerinde Sosyal Hayat
Mezopotamya ve Anadolu Medeniyetlerinin Ortak Kültürel Mirasa Katkıları
Anahtar Kavramlar avcı-toplayıcı toplum, medeniyet, milat, ortak miras, UNESCO, yerleşik hayat
Millî Eğitim Bakanlığı: https://meb.gov.tr
