Ünite Kazanımları:
- Birey, grup, kurum ve kalabalık kavramlarını öğrenir.
- Sosyalleşmenin önemini kavrar.
- Hak, sorumluluk ve rollerin toplumdaki yerini açıklar.
- Çocuk haklarını tanır ve korumanın önemini fark eder.
- Birey Nedir?
Birey: Toplumu oluşturan, kendine özgü özellikleri olan insanlardır.
- Örnekler: Doktor Cemil, Öğrenci Zeynep, Çiftçi Mehmet.
- Sosyalleşme Nedir?
Sosyalleşme: Bireyin toplumun bir üyesi olma sürecidir. Bu süreçte:
- Toplumun değerlerini öğrenir.
- İletişim becerileri gelişir.
- Özgüveni artar.
Örnekler:
– Aileye “Günaydın” demek.
– Arkadaşlarla selamlaşmak, yiyecek paylaşmak.
- Grup ve Kurum Kavramları
| Kavram | Tanım | Özellikler | Örnekler |
| Grup | Ortak amaç için bir araya gelen insanlar. | – İş birliği vardır. – Üyeler birbirini tanır. – Uzun sürelidir. |
Sınıf arkadaşları, futbol takımı |
| Kurum | Toplumsal yarar sağlamak için oluşan yapılar. | – Resmi veya özeldir. – Denetlenir. – Belli hizmetleri vardır. |
Okul, hastane, belediye |
| Kalabalık | Tesadüfen bir araya gelen insanlar. | – Tanışmazlar. – Kısa sürelidir. – Amaç yoktur. |
Durakta bekleyenler, konser izleyicileri |
Not:
- Aile hem grup hem kurumdur.
- Her kurum bir gruptur, ama her grup kurum değildir.
- Rol, Hak ve Sorumluluklar
– Rol: Grup içindeki görevlerimiz. (Örn: Öğrencinin ders çalışması)
– Hak: Yasaların bize tanıdığı yetkiler. (Örn: Eğitim hakkı)
– Sorumluluk: Davranışlarımızın sonuçlarını üstlenmek.
Sorumluluk Örnekleri:
– Öğretmenin derse hazırlıklı gelmesi.
– Öğrencinin ödevlerini yapması.
– Ailede sofrayı toplamak.
- Çocuk Hakları
Tarih: 20 Kasım 1989 (BM Çocuk Hakları Sözleşmesi)
Temel Haklar:
- Yaşam Hakkı: Her çocuk güvende olmalı.
- Eğitim Hakkı: İlköğretim parasız ve zorunlu.
- Sağlık Hakkı: Tedavi olabilmek.
- İfade Özgürlüğü: Düşüncelerini söyleyebilmek.
- Oyun Hakkı: Çocuklar çalıştırılamaz.
İstismar ve İhmal:
- İhmal: Çocuğun temel ihtiyaçlarının karşılanmaması.
- İstismar: Çocuğa kötü davranılması.
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
Özet Tablo
| Kavram | Tanım |
| Birey | Toplumdaki tek bir insan. |
| Sosyalleşme | Toplumla uyum sağlama süreci. |
| Grup | Ortak amaçlı, tanışan insanlar. |
| Kurum | Topluma hizmet veren yapılar. |
| Çocuk Hakları | Tüm çocukların sahip olduğu evrensel haklar. |
Kendini Değerlendir:
- Aileniz bir grup mudur, kurum mudur? Neden?
- “Okulda sosyalleşme” için iki örnek verin.
- Çocuk haklarından üçünü yazın.
Unutma: Haklarımız kadar sorumluluklarımız da var! Toplumda uyumlu bir birey olmak için hepsini bilmeliyiz.
