5. Sınıf Sosyal Bilgiler: Çevremizdeki Güzellikler – Kültür ve Miras Konu Anlatımı

  1. Doğal Varlıklar

Doğal varlık nedir?
Doğada insan eli değmeden kendiliğinden oluşan, gezilip görülebilecek güzellikteki yerlere doğal varlık denir.

Doğal Varlıkların Özellikleri:

  • İnsanlar tarafından yapılmamıştır.
  • Doğal süreçlerle (rüzgar, su, volkanik hareketler vb.) oluşmuştur.
  • Turistik değeri vardır ve korunması gerekir.

Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.

Türkiye’deki Önemli Doğal Varlıklar:

Doğal Varlık Bulunduğu Şehir
Pamukkale Travertenleri Denizli
Peri Bacaları Nevşehir
Manavgat Şelalesi Antalya
Abant Gölü Bolu
Kelebekler Vadisi Muğla
Manyas Kuş Cenneti Balıkesir
Saklıkent Muğla
Cennet-Cehennem Mağaraları Mersin

 

  1. Tarihi Varlıklar (Kültürel Miras)

Tarihi varlık nedir?
Geçmişte yaşamış uygarlıklar ve insanlar tarafından yapılan, günümüze kadar ulaşan eserlere tarihi varlık denir.

Tarihi Varlıkların Çeşitleri:

  1. Tarihi Mekân: Geçmiş medeniyetlerden kalan kalıntıların bulunduğu yerler. (Örnek: Efes Antik Kenti)
  2. Tarihi Yapıt (Eser): Mimari eserler, anıtlar. (Örnek: Selimiye Camii)
  3. Tarihi Nesne: Geçmişten kalan eşyalar. (Örnek: Osmanlı dönemine ait paralar, çanak-çömlekler)

Tarihi Eserlerin Özellikleri:

  • İnsanlar tarafından yapılmıştır.
  • Geçmiş uygarlıklar hakkında bilgi verir.
  • Kültürel miras olduğu için korunmalıdır.

Türkiye’deki Önemli Tarihi Eserler:

Tarihi Eser Bulunduğu Şehir
Topkapı Sarayı İstanbul
Efes Antik Kenti İzmir
Aspendos Tiyatrosu Antalya
Nemrut Dağı Heykelleri Adıyaman
Çatalhöyük Konya
Safranbolu Evleri Kastamonu
İshakpaşa Sarayı Ağrı
Ani Harabeleri Kars

 

  1. Doğal ve Tarihi Varlıkların Korunması Neden Önemlidir?
  • Gelecek nesillere aktarılması için korunmalıdır.
  • Turizm açısından önemlidir, ülke ekonomisine katkı sağlar.
  • Kültürel kimliğimizin bir parçasıdır.

Nasıl Koruruz?

Tarihi eserlere zarar vermemek,
Doğal varlıkları kirletmemek,
Bilinçli turist olmak,
Müzeleri ve ören yerlerini ziyaret ederek destek olmak.

 

Kısa Bilgi:

  • UNESCO Dünya Miras Listesi: Türkiye’den Pamukkale, Kapadokya, Efes Antik Kenti gibi pek çok doğal ve tarihi varlık bu listede yer alır.

Özet:
Çevremizdeki güzellikler doğal varlıklar ve tarihi eserler olarak ikiye ayrılır. Bunlar hem ülkemiz hem de dünya için önemli bir mirastır. Onları korumak hepimizin görevidir!

Test Sorusu:
Aşağıdakilerden hangisi doğal varlık değildir?
A) Peri Bacaları
B) Pamukkale
C) Topkapı Sarayı
D) Manavgat Şelalesi

Cevap: C) Topkapı Sarayı (İnsan yapımı olduğu için tarihi eserdir.)