Deneme Nedir? Bir yazarın kişisel düşüncelerini, herhangi bir konuda kesin yargılara varmadan, samimi ve serbest bir üslupla anlattığı yazı türüdür. Denemelerde yazar, adeta kendi kendisiyle konuşuyormuş gibi bir hava yaratır.
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
Denemenin Özellikleri
- Konu Sınırı Yoktur:
- Edebiyat, sanat, felsefe, bilim, aşk, ölüm, din, siyaset gibi her konuda yazılabilir.
- Özgür ve Kişisel Anlatım:
- Yazar, konuyu kendi bakış açısıyla ele alır.
- Kesin yargılar içermez, ispat kaygısı taşımaz.
- Samimi ve İçten Dil:
- Yazar, okuyucuyla sohbet ediyormuş gibi bir üslup kullanır.
- Ağır terimlerden kaçınılır, akıcı ve doğal bir anlatım vardır.
- Öğretici ve Düşündürücüdür:
- Okuyucuya yeni bakış açıları kazandırır.
- Makale ve eleştiriden farkı, bilimsel kanıt zorunluluğunun olmamasıdır.
- Kısa ve Özgün Yazılardır:
- Derin analizler içerebilir ancak aşırı uzun değildir.
Deneme Türünün Önemli Temsilcileri
- Montaigne (Deneme türünün kurucusu)
- Francis Bacon
- Nurullah Ataç
- Suut Kemal Yetkin
- Sabahattin Eyüboğlu
Deneme Örneği
“Kitap Okumak”
“Kitap okumak, ruhun sessiz bir bahçede gezintiye çıkması gibidir. Kimi zaman bir şiirde kaybolur, kimi zaman bir roman kahramanıyla dertleşirsiniz. Kitaplar, bize başka hayatlar sunar; belki de bu yüzden her kitap bitiminde kendimizi biraz daha zengin hissederiz…”
Deneme ile Makale Arasındaki Farklar
| Deneme | Makale |
| Kişisel düşünceler ön plandadır. | Bilimsel veri ve kanıtlar önemlidir. |
| İspat kaygısı yoktur. | Kesin yargılar ve kanıtlar vardır. |
| Özgür ve sohbet havasında yazılır. | Ciddi ve nesnel bir dil kullanılır. |
Deneme Yazarken Nelere Dikkat Edilmeli?
Konu serbestçe seçilir, ancak derinlemesine işlenmeli.
Yalın ve akıcı bir dil kullanılmalı.
Öznellik ön planda olmalı, okuyucuyla bağ kurulmalı.
Felsefi, edebi veya günlük konular işlenebilir.
Özetle: Deneme, yazarın kendi penceresinden dünyayı anlattığı, okuyucuyu düşündüren ve keyifli bir yolculuğa çıkaran özgür bir türdür.
Not: Sınavlarda deneme türüyle ilgili sorularda “kişisel görüş, ispat kaygısı olmaması, özgür konu seçimi” gibi anahtar kelimelere dikkat et!
