5. Sınıf Matematik – Uzunluk ve Zaman Ölçme Konusu

A. UZUNLUK ÖLÇÜ BİRİMLERİ

1. Temel Uzunluk Birimleri
Birim Kısaltma Değeri
Kilometre km 1.000 m
Hektometre hm 100 m
Dekametre dam 10 m
Metre m 1 m
Desimetre dm 0,1 m
Santimetre cm 0,01 m
Milimetre mm 0,001 m

2. Birim Dönüşümleri
• Büyük birim → Küçük birim: ×10 ile çarp
• Küçük birim → Büyük birim: ÷10 ile böl

Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.

Dönüşüm Merdiveni:

km → hm → dam → m → dm → cm → mm

B. UZUNLUK ÖLÇME PROBLEMLERİ
1. Temel Problem Çözme Adımları
1. Tüm ölçüleri aynı birime çevir
2. İşlemi yap (toplama/çıkarma/çarpma/bölme)
3. Sonucu istenen birimde ifade et

2. Örnek Problemler ve Çözümleri
Örnek 1: 4 km + 70 dm + 1.200 cm kaç metredir?

Çözüm:
4 km = 4 × 1.000 = 4.000 m
70 dm = 70 ÷ 10 = 7 m
1.200 cm = 1.200 ÷ 100 = 12 m
Toplam: 4.000 + 7 + 12 = 4.019 m
Örnek 2: 16 m kumaşın 70 dm 65 cm’si satılırsa geriye ne kalır?

Çözüm:
16 m = 160 dm
160 dm – 70 dm = 90 dm
90 dm = 900 cm
900 cm – 65 cm = 835 cm = 8,35 m
Örnek 3: Ayda 9 cm uzayan 3 m’lik ağaç 15 ay sonra kaç m olur?

Çözüm:
15 × 9 cm = 135 cm = 1,35 m
3 m + 1,35 m = 4,35 m
Örnek 4: Basamak yüksekliği 16 cm olan 25 basamaklı merdivenin yüksekliği:

Çözüm:
25 × 16 cm = 400 cm
400 cm = 40 dm = 4 m = 4.000 mm
C. PRATİK DÖNÜŞÜM TABLOSU
Dönüşüm İşlem
km → m ×1.000
m → cm ×100
cm → mm ×10
dm → m ÷10
mm → cm ÷10
m → km ÷1.000

Önemli İpuçları:
1. Problemlerde tüm ölçüleri metreye çevirmek işleri kolaylaştırır
2. Uzunluk ölçüleri 10’un katları şeklinde büyür/küçülür
3. Gerçek hayat problemlerinde birimlere dikkat edin (cm, m, km)

Alıştırma Soruları:
1. 5 km + 25 m + 80 cm = ? m (Cevap: 5.025,8 m)
2. 8 m kumaştan 3 dm 45 cm kesilirse geriye ne kalır? (Cevap: 7,65 m)
3. Günde 2 mm büyüyen bir bitki 1 ayda kaç cm uzar? (Cevap: 6 cm)

D. ZAMAN ÖLÇME (Önceki konuyla bağlantılı)
Karşılaştırmalı Tablo:
Ölçü Türü Temel Birim Dönüşüm Sistemi
Uzunluk Metre 10’luk sistem
Zaman Saniye 60’lık sistem
Hatırlatma: Uzunluk ölçülerinde virgül kaydırma yöntemini kullanabilirsiniz:
• Her büyük birime geçişte virgül 1 basamak sola
• Her küçük birime geçişte virgül 1 basamak sağa