4. Sınıf Matematik: Bölme İşlemiyle Problem Çözme Konu Anlatımı ve Örnekler

Bölme İşlemi Nedir?

Bölme, bir sayıyı eşit parçalara ayırmak için kullanılan dört temel işlemden biridir. İşlemin elemanları:

• Bölünen: Paylaştırılacak sayı (örneğin, 100 misket).
• Bölen: Kaç eşit parçaya ayrılacağı (örneğin, 10 kişi).
• Bölüm: Her parçaya düşen miktar (örneğin, 10 misket).
• Kalan: Eşit paylaştırılamayan kısım (örneğin, 7 misket 3 kişiye bölünürse kalan 1’dir).

İşaretler:

• : (bölü işareti) veya / (kesir çizgisi) ile gösterilir.
  Örnek: 100 : 10 = 10 veya 100 / 10 = 10

Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.

Bölme İşlemi Kuralları

1. Bir Sayının 1’e Bölünmesi:
   • Tüm sayılar 1’e bölündüğünde sonuç kendisidir.
     Örnek: 2458 / 1 = 2458
2. Bir Sayının Kendisine Bölünmesi:
   • Sonuç her zaman 1‘dir.
     Örnek: 56 / 56 = 1
3. 10, 100, 1000’e Bölme:
   • 10’a bölme: Bölünenden 1 sıfır atılır.
     Örnek: 420 / 10 = 42
   • 100’e bölme: Bölünenden 2 sıfır atılır.
     Örnek: 3500 / 100 = 35
   • 1000’e bölme: Bölünenden 3 sıfır atılır.
     Örnek: 56000 / 1000 = 56

Not: Bu kısayol sadece sonunda sıfır olan sayılar için geçerlidir.
Örnek: 244 / 10 = 24.4 (Kısayolla yapılamaz, kalan vardır.)

 

Problem Çözme Adımları

1. Problemi Anla:
   • Verilenleri ve isteneni belirle.
2. İşlemi Planla:
   • Bölme, çıkarma veya toplama gerekip gerekmediğine karar ver.
3. İşlemi Yap:
   • Adım adım çöz.
4. Kontrol Et:
   • Sonucun mantıklı olup olmadığını sorgula.

 

Örnek Problemler ve Çözümler

Örnek 1:

Bir kampta 100 izci vardır. Öğretmen, izcileri 10’ar kişilik sıralara dizmek istiyor. Kaç sıra oluşur?

Çözüm:

• Bölünen: 100 izci
• Bölen: 10 kişilik sıralar
• İşlem: 100 ÷ 10 = 10
• Cevap: b) 10

Kısayol: 100’ün sonundaki 0 atılır: 10.

 

Örnek 2:

Yağmur, 56 sayfalık kitabı her gün 2 sayfa okuyarak bitiriyor. Kitabı kaç günde bitirir?

Çözüm:

• Bölünen: 56 sayfa
• Bölen: 2 sayfa/gün
• İşlem: 56 ÷ 2 = 28
• Cevap: d) 28

 

Örnek 3:

Burhan’ın 58 eriği vardır. Yarısını Gülsüm’e, 16’sını Aslı’ya verirse kaç erik kalır?

Çözüm:

1. Bölme: 58 ÷ 2 = 29 (Gülsüm’e verilen)
2. Çıkarma: 29 – 16 = 13 (Aslı’ya verildikten sonra kalan)

• Cevap: a) 13

 

Örnek 4:

64 misketin 14’ünü Samet’e, kalanın yarısını Barış’a verdim. Kaç misket kaldı?

Çözüm:

1. Çıkarma: 64 – 14 = 50
2. Bölme: 50 ÷ 2 = 25 (Barış’a verilen)

• Kalan: 25
• Cevap: c) 25

Not: İşlem sırası önemlidir! Önce bölseydik:
64 ÷ 2 = 32 → 32 – 14 = 18 (yanlış).

 

Örnek 5:

Bir otobüste 78 yolcu var. 14’ü ayakta, geri kalanlar 2 kişilik koltuklarda oturuyor. Kaç koltuk vardır?

Çözüm:

1. Çıkarma: 78 – 14 = 64 (oturan yolcu)
2. Bölme: 64 ÷ 2 = 32 (koltuk sayısı)

• Cevap: b) 32

 

Özet

• Bölme işlemi eşit paylaştırma için kullanılır.
• 10, 100, 1000’e bölmede sıfır atma kuralını unutma!
• Problemlerde işlem sırasına dikkat et (önce çıkarma/bölme?).

Alıştırma Yap:

1. 180 cevizi 9 çocuğa eşit paylaştırırsak her biri kaç ceviz alır?
2. 75 TL’nin 15 TL’sini harcadım. Kalanı 5 günde eşit harcarsam günlük ne kadar harcarım?

Cevaplar:

1. 180 ÷ 9 = 20
2. (75 – 15) ÷ 5 = 12 TL/gün