Fiiller (eylemler), bir işi, bir oluşu veya bir durumu anlatan kelimelerdir. Fiillerin zamanını belirtmek için çekimlenirler. Geçmiş zaman, eylemin daha önce yapıldığını ifade eder ve ikiye ayrılır:
- -di’li Geçmiş Zaman (Bilinen / Görülen Geçmiş Zaman)
Bu zaman, kişinin bizzat gördüğü veya kesin olarak bildiği eylemler için kullanılır. Fiil köküne -dı, -di, -du, -dü ekleri getirilerek yapılır.
Örnekler:
- Geldi (Gel-di)
- Yazdı (Yaz-dı)
- Gitti (Git-ti)
- Baktı (Bak-tı)
Kişilere Göre Çekim (Okumak Fiili)
| Kişi | Çekimli Fiil |
| Ben | Okudum |
| Sen | Okudun |
| O | Okudu |
| Biz | Okuduk |
| Siz | Okudunuz |
| Onlar | Okudular |
- -miş’li Geçmiş Zaman (Öğrenilen / Duyulan Geçmiş Zaman)
Bu zaman, başkasından duyulan veya sonradan fark edilen eylemler için kullanılır. Fiil köküne -mış, -miş, -muş, -müş ekleri getirilir.
Örnekler:
- Gelmiş (Gel-miş)
- Yazmış (Yaz-mış)
- Gitmiş (Git-miş)
- Bakmış (Bak-mış)
Kişilere Göre Çekim (Okumak Fiili)
| Kişi | Çekimli Fiil |
| Ben | Okumuşum |
| Sen | Okumuşsun |
| O | Okumuş |
| Biz | Okumuşuz |
| Siz | Okumuşsunuz |
| Onlar | Okumuşlar |
-di’li ve -miş’li Geçmiş Zaman Arasındaki Fark
| Özellik | -di’li Geçmiş Zaman | -miş’li Geçmiş Zaman |
| Anlam | Kesin bilinen | Başkasından duyulan |
| Kullanım | Görülen eylemler | Sonradan öğrenilen |
| Örnek | “Dün geldi.” | “Ahmet gelmiş.” |
Alıştırmalar
Aşağıdaki fiilleri -di’li ve -miş’li geçmiş zamana göre çekimleyin:
- Koşmak (Ben) → ?
- Yüzmek (O) → ?
- Gülmek (Onlar) → ?
Cevaplar:
- -di’li: Koştum | -miş’li: Koşmuşum
- -di’li: Yüzdü | -miş’li: Yüzmüş
- -di’li: Güldüler | -miş’li: Gülmüşler
Sonuç
Geçmiş zaman, fiillerin geçmişte yapıldığını belirtir. -di’li geçmiş zaman kesin bilgiler için, -miş’li geçmiş zaman ise duyulan olaylar için kullanılır. Bu zamanları doğru kullanarak cümlelerimizi daha anlamlı hale getirebiliriz.
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
Unutmayın:
- “Dün parkta oynadım.” (Görülen)
- “Ayşe sinemaya gitmiş.” (Duyulan)
Bol bol örnek yaparak pekiştirebilirsiniz!