Fiil (Eylem) Nedir?
İçerik
gizle
Fiiller, varlıkların yaptığı işleri, oluşları ve durumları anlatan sözcüklerdir. Fiiller olmadan cümle kuramayız çünkü bir eylemi ifade edemeyiz.
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
Örnekler:
- “Ahmet top oynuyor.” (iş bildiriyor)
- “Çiçekler açıyor.” (oluş bildiriyor)
- “Kuş dallarda ötüyor.” (durum bildiriyor)
Fiillerin Özellikleri
- Mastar Hali (-mek/-mak): Fiillerin sözlükteki halleridir.
- “koşmak”, “yüzmek”, “gülmek”
- Zaman Ekleri Alırlar: Fiiller geçmiş, şimdiki ve gelecek zaman eklerini alabilir.
- “geldi” (geçmiş), “geliyor” (şimdiki), “gelecek” (gelecek)
- Kişi Ekleri Alırlar: Fiiller kimin yaptığını gösteren ekler alır.
- “geldim” (ben), “geldin” (sen), “geldi” (o)
Fiil Çeşitleri
1. İş (Kılış) Fiilleri
Bir iş, hareket bildiren fiillerdir. Bu fiillerde nesne alabilme özelliği vardır.
Örnekler:
- “Ali kitap okuyor.”
- “Anne yemek pişiriyor.”
- “Çocuk topu attı.”
2. Durum Fiilleri
Varlığın içinde bulunduğu durumu bildiren fiillerdir.
Örnekler:
- “Bebek uyuyor.”
- “Öğrenciler sırada oturuyor.”
- “Kuş dallarda duruyor.”
3. Oluş Fiilleri
Kendiliğinden ve zaman içinde gerçekleşen değişimleri bildiren fiillerdir.
Örnekler:
- “Meyveler olgunlaştı.”
- “Yapraklar sarıardı.”
- “Çocuk büyüdü.”
Fiillerde Zaman
1. Geçmiş Zaman
- -di’li Geçmiş Zaman: Görülen/bilinen geçmiş zaman
- “Dün oyun oynadık.”
- “Ahmet okula geldi.”
- -miş’li Geçmiş Zaman: Duyulan/öğrenilen geçmiş zaman
- “Dedem gençken çok yürüyüş yapmış.”
- “Kuşlar göç etmiş.”
2. Şimdiki Zaman
- -(i)yor ekiyle yapılır:
- “Şimdi ders çalışıyorum.”
- “Babam gazete okuyor.”
3. Gelecek Zaman
- -ecek/-acak ekiyle yapılır:
- “Yarın pikniğe gideceğiz.”
- “Haftaya sınav olacağız.”
Fiillerde Kişi
Fiiller, yapan kişiye göre çekimlenir:
Kişi | Örnek |
---|---|
Ben (1. tekil) | “Geldim“ |
Sen (2. tekil) | “Geldin“ |
O (3. tekil) | “Geldi“ |
Biz (1. çoğul) | “Geldik“ |
Siz (2. çoğul) | “Geldiniz“ |
Onlar (3. çoğul) | “Geldiler“ |
Fiillerde Olumsuzluk
Fiillerin olumsuzu “-me/-ma” ekleriyle yapılır:
- “gelmedi” (gel+me+di)
- “okumuyor” (oku+mu+yor)
- “gitmeyecek” (git+me+yecek)
Alıştırmalar
- Aşağıdaki cümlelerdeki fiilleri bulun:
- “Kuşlar dallarda ötüyor.”
- “Dedem gazetesini okuyor.”
- “Yarın sinemaya gideceğiz.”
- Verilen fiilleri istenen zamana göre çekimleyin:
- “koşmak” (şimdiki zaman, 1. tekil kişi)
- “yazmak” (gelecek zaman, 2. çoğul kişi)
- “görmek” (-miş’li geçmiş zaman, 3. tekil kişi)
Öğrenmeyi Kolaylaştıran Etkinlikler
- Fiil Avı: Sınıfta fiil içeren cümleler kurma
- Zaman Makinesi: Aynı fiili farklı zamanlarda kullanma
- Fiil Pantomimi: Fiilleri hareketlerle canlandırma
Fiiller dilimizin en önemli öğeleridir. Onları doğru kullanmak için bol bol pratik yapmalısınız!