Bulunma Hâl Eki Nedir? Bulunma hâl eki (ismin -de hâli), isim ve zamirlerin cümlede bir yerde bulunma, kalma anlamı kazandıran eklerdir. 4. sınıf Türkçe dersinde öğrendiğimiz bu ek, “-de, -da, -te, -ta” şekillerinde karşımıza çıkar.
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
Bulunma Hâl Ekinin Özellikleri
- Bulunma bildirir: “Okulda ders var” (nerede?)
- Ekler kelimenin sonuna gelir: okul + da = okulda
- Sert ve yumuşak ünsüzlere göre değişir: evde (yumuşak), ağaçta (sert)
- Zaman bildirebilir: “Saat üçte buluşalım”
Bulunma Hâl Eki Çeşitleri
| Ek | Kullanım | Örnek |
| -de | f, s, t, k, ç, ş, h, p ünsüzleri dışındakilerden sonra | evde, bahçede |
| -da | f, s, t, k, ç, ş, h, p ünsüzleri dışındakilerden sonra | okulda, parkta |
| -te | f, s, t, k, ç, ş, h, p sert ünsüzlerinden sonra | ağaçta, sokakta |
| -ta | f, s, t, k, ç, ş, h, p sert ünsüzlerinden sonra | durakta, kitapta |
Bulunma Hâl Eki Nasıl Bulunur?
Bir kelimenin bulunma hâl eki aldığını anlamak için:
- “Nerede? Nede? Kimde?” sorularını sorun
- Cevap veren kelimeyi inceleyin
- Sonunda -de, -da, -te, -ta ekleri var mı kontrol edin
Bulunma Hâl Eki Örnekleri
Yer Bildirenler:
- Okulda (okul + da)
- Evde (ev + de)
- Bahçede (bahçe + de)
- Parkta (park + ta)
- Masada (masa + da)
Zaman Bildirenler:
- Saat üçte (üç + te)
- Yazın (yaz + ın)
- Gecede (gece + de)
- Cumartesi (cumartesi + de)
Bulunma Hâl Ekiyle İlgili Önemli Kurallar
- Özel isimlerde kesme işareti kullanılır:
- “İstanbul’da yaşıyoruz” (İstanbul + da)
- “Ali’de kalacağım” (Ali + de)
- Ses değişiklikleri olabilir:
- “kitap + da = kitapta” (p→b olmaz, sert kalır)
- “renk + de = renkte” (k sert kalır)
- Zamirlerde de kullanılır:
- “Bende kalem var” (ben + de)
- “Onda para yok” (o + da)
Bulunma Hâl Eki Örnek Cümleleri
- Okulda yeni bir kütüphane açıldı. (Nerede açıldı?)
- Çantamda kalemlerim var. (Nede var?)
- Saat ikide buluşacağız. (Ne zaman?)
- Dedemde eski fotoğraflar var. (Kimde var?)
- Parkta oyun oynuyorlar. (Nerede oynuyorlar?)
Bulunma Hâli ve Yalın Hâl Karşılaştırması
| Yalın Hâl | Bulunma Hâli | Cümlede Kullanım |
| okul | okulda | Okulda tören var. |
| ev | evde | Evde kimse yok. |
| bahçe | bahçede | Bahçede çiçekler var. |
| park | parkta | Parkta oynuyorlar. |
| masa | masada | Masada kitaplar var. |
Sık Yapılan Hatalar
- “de” bağlacı ile karıştırma:
- “Okulda ders var” (bulunma eki)
- “Ben de geleceğim” (bağlaç)
- Sert ünsüzlerde yanlış ek kullanma:
- “Kitapta” (doğru) ≠ “kitapda” (yanlış)
- Özel isimlerde kesme işaretini unutma:
- “Ankara’da” (doğru) ≠ “Ankarada” (yanlış)
Alıştırma Önerileri
- Cümle tamamlama: Verilen bulunma hâlindeki sözcüklerle cümleler kurun
- Dönüştürme çalışması: Yalın hâldeki sözcükleri bulunma hâline getirin
- Dolaylı tümleç bulma: Cümlelerde bulunma hâlindeki öğeleri tespit edin
- Yazım çalışması: Özel isimlerin bulunma hâllerini doğru yazın
Kendini Değerlendirme Soruları
- “Köy” kelimesinin bulunma hâlini yazınız.
- “Çantamda kalemler var.” cümlesinde bulunma hâlindeki sözcük hangisidir?
- “Saat beşte geleceğim.” cümlesinde “ne zaman” sorusuna cevap veren kelimeyi bulunuz.
- “Bahçe” kelimesini bulunma hâlinde kullanarak bir cümle kurunuz.
Bulunma hâl ekini doğru kullanmak, varlıkların yerini ve zamanını net bir şekilde ifade etmemizi sağlar. Bu konuyu öğrenirken günlük hayattan örnekler düşünmek ve etrafınızdaki bulunma ifadelerini fark etmek çok faydalı olacaktır. Unutmayın, “de/da” eklerini yazarken sert sessiz kurallarına dikkat etmelisiniz!