7. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi İslam Düşüncesinde Yorum Biçimleri (Mezhepler)

1. Mezhep Nedir?

• Sözlük anlamı: Yol, yöntem, ekol.
• Terim anlamı: Din âlimlerinin (müctehidlerin), İslam’ın inanç ve uygulama konularında yaptıkları yorumlar ve ortaya koydukları görüşlerdir.
• Mezhepler, İslam’ın doğru anlaşılması ve yaşanması için ortaya çıkmıştır.

2. İslam Düşüncesinde Yorum Çeşitleri

İslam düşüncesindeki yorumlar üç ana başlıkta incelenir:

1. A) İtikadî (İnançla İlgili) Mezhepler

• İtikad: İnanç demektir. İslam’ın temel inanç esaslarını konu alır.
• İnanç Esasları:
  1. Allah’a iman
  2. Meleklere iman
  3. Kitaplara iman
  4. Peygamberlere iman
  5. Ahiret gününe iman
  6. Kader ve kazaya iman

İtikadî Mezheplerin Ortaya Çıkışı:

• Peygamberimiz (s.a.v.) döneminde inanç konularında farklılık yoktu.
• İslam’ın yayılmasıyla farklı kültürlerden insanlar Müslüman oldu.
• Eski Yunan felsefesi gibi düşünceler İslam dünyasına girdi.
• Âlimler, inancı korumak için sistemli çalışmalar yaptı ve itikadî mezhepler oluştu.

Başlıca İtikadî Mezhepler:

1. Mâtürîdîlik
   • Kurucusu: Ebu Mansur Muhammed Mâtürîdî
   • Öne çıkan özellik: Akıl ve nakil (Kur’an-Sünnet) dengesi.
   • Türkiye’de yaygındır.
2. Eş’arîlik
   • Kurucusu: Ebu’l-Hasan el-Eş’arî
   • Öne çıkan özellik: Nakil (Kur’an ve Sünnet) önceliklidir.

1. B) Fıkhî (Amelî) Mezhepler

• Fıkıh: İbadetler ve günlük hayatla ilgili hükümleri inceler.
• Farklı coğrafya ve kültürlerde uygulama farklılıkları ortaya çıkmıştır.

Başlıca Fıkhî Mezhepler:

1. Hanefîlik
   • Kurucusu: İmam-ı Azam Ebu Hanife
   • Özellikleri:
     • Akıl ve toplum yararı önemlidir.
     • Kıyas (benzetme) yöntemi kullanır.
   • Yaygın olduğu yerler: Türkiye, Balkanlar, Hindistan, Pakistan.
2. Mâlikîlik
   • Kurucusu: İmam Malik bin Enes
   • Özellikleri:
     • Medine halkının uygulamalarına önem verir.
   • Yaygın olduğu yerler: Kuzey Afrika (Mısır, Fas, Tunus).
3. Şâfiîlik
   • Kurucusu: İmam Şâfiî
   • Özellikleri:
     • Kur’an, Sünnet, İcma (âlimlerin görüş birliği) ve Kıyas’ı temel alır.
   • Yaygın olduğu yerler: Doğu ve Güneydoğu Anadolu, Irak, Suriye, Endonezya.
4. Hanbelîlik
   • Kurucusu: Ahmed bin Hanbel
   • Özellikleri:
     • Hadislere çok önem verir.
   • Yaygın olduğu yerler: Suudi Arabistan, Körfez ülkeleri.

Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.

1. C) Tasavvufî Yorumlar

• Tasavvuf: İslam’ın manevi yönünü öne çıkaran, ahlakı güzelleştirmeyi hedefleyen bir yorumdur.
• Örnekler: Mevlevîlik, Nakşibendîlik, Kadirîlik.

3. Mezhepler Arasındaki Farklılıkların Sebepleri

1. Coğrafya ve kültür farklılıkları
2. Yeni Müslüman olanların eski alışkanlıkları
3. Farklı hadis ve ayet yorumları
4. Toplumun ihtiyaçlarına göre çözüm üretme

Özet Tablo

Sonuç

• Mezhepler, İslam’ın doğru anlaşılması için birer yöntemdir.
• Temel amaç: Kur’an ve Sünnet’e uygun yaşamaktır.
• Önemli olan: Hoşgörü ve saygı çerçevesinde bir arada yaşamaktır.

“Hepimiz farklı mezheplerde olsak da tek bir ümmetiz.”

Çalışma Soruları:

1. Mezhep nedir? Kaça ayrılır?
2. Hanefîlik ile Şâfiîlik arasındaki farklar nelerdir?
3. İtikadî mezhepler neden ortaya çıkmıştır?

Araştırma Ödevi: Günümüzde hangi mezhepler daha yaygındır? Dünya haritası üzerinde gösteriniz.

Bu notları dikkatlice okuyarak konuyu pekiştirebilirsiniz. Başarılar!