Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS), Türkiye’de, ÖSYM tarafından 2017-2018 eğitim öğretim yılından itibaren uygulamaya konan ve her yıl yapılan, ortaöğretimden yükseköğretime geçiş için zorunlu bir sınav sistemidir.
1.Oturum: Temel Yeterlilik Testi (TYT)
Adaylar, YKS’ye başvurduklarında ilk olarak Temel Yeterlilik Testi’ne (TYT) girmek zorundadır. YKS sınavı, üniversiteye yerleşmek için gerekli olan ilk aşamadır. TYT’nin amacı, adayların mantıklı düşünme, akıl yürütme, analiz yapma ve problem çözme becerilerini ölçmektir. Sorular, lise müfredatına dayalı olarak belirlenir. 2022 yılında, TYT ve AYT baraj puanları kaldırılmıştır ve TYT’de 150 veya 180 puan almak zorunlu değildir. Bunun yerine, adayların Matematik veya Türkçe testlerinden birer net yapmaları yeterlidir. Ayrıca, TYT’den 200 puan ve üzeri alan adayların puanı, bir sonraki yıl geçerli olabilecek şekilde değerlendirilirdi; ancak 2022 itibarıyla bu uygulama sona erdirilmiştir. Sınav süresi 135 dakika olup, 2022 yılında 165 dakikaya çıkarılmıştır.
2.Oturum: Alan Yeterlilik Testleri (AYT)
İkinci aşama olan Alan Yeterlilik Testi (AYT), dört yıllık lise müfredatına dayalı sorular içerir. Adayların AYT’ye girip girmemeleri tamamen tercihlerine bağlıdır. Ancak, çoğu dört yıllık üniversite, yerleştirme puanlarını TYT (%40) ve AYT (%60) puanlarının toplamına göre belirlediği için AYT’ye girmek gereklidir. AYT’nin süresi 180 dakikadır.
Yabancı Dil Testi (YDT)
TYT’yi takiben, yabancı dil puanı ile öğrenci alan bölümlere başvurmak isteyen adaylar için YDT uygulanır. Bu sınavda, adaylar Almanca, Arapça, Fransızca, İngilizce ve Rusça dillerinden birini seçip 80 soruyu 120 dakika içinde yanıtlar.
ÖSYM Aday İşlemleri Sistemi (AİS)
Adaylar, ÖSYM‘nin Aday İşlemleri Sistemi (AİS) üzerinden sınav başvurularını yapabilir, sonuçlarını görüntüleyebilir ve tercihlerini burada belirleyebilirler. AİS üzerinden adayların fotoğrafları, başvuru bilgileri ve diğer sınavlarla ilgili arşiv kayıtları tutulur. Başvurular, adayların eğitim aldıkları okulda veya belirli başvuru merkezlerinde yapılabilir.
Sınav Ücretleri
Adayların sınav ücretini yatırmaları zorunludur. 2025 yılı için her oturumun sınav ücreti 450 TL olarak belirlenmiştir. Başvuru yapan fakat ödeme yapmayan adaylar sınava giremezler.
Tercihler ve Yerleştirme
Adaylar, YKS sonuçlarını ve tercihlerini AİS üzerinden takip edebilirler. Her aday, belirli sayıda (genellikle 24 ile 30 arasında) bölüm tercih edebilir. Ancak bazı bölümler için başarı sırası sınırlamaları vardır. Örneğin, hukuk için başarı sırası 100 bin, mühendislik için 300 bin, tıp için 50 bin gibi başarı sırası gereklilikleri bulunur. Öğretmenlik bölümleri için bu sınır 300 bin sıralamasına kadar düşer.
Ortaöğretim Başarı Puanı (OBP)
OBP, lise diploma notlarından hesaplanan ve yerleştirme puanlarına eklenen bir değerdir. OBP hesaplamasında diploma notu 5 ile çarpılır ve elde edilen sonuç, 250 ile 500 arasında bir puana dönüştürülür. Örneğin, diploma notu 80 olan bir aday için OBP = (80 x 5) x 0,12 formülü ile hesaplanır. Bazı programlara başvururken OBP, 0,18 ile çarpılır, ancak bu sadece meslek liselerinin bazı bölümleri için geçerlidir.
Taban ve Tavan Puanlar
Taban puan, bir bölüm için bir önceki yıl en son kabul edilen öğrencinin puanıdır. Tavan puan ise, bu sınavda daha yüksek puan alan en başarılı öğrencinin puanıdır. Ancak, sıralama ve puan her yıl değişkenlik gösterir ve bu nedenle her yılın taban puanı ve başarı sırası dikkate alınarak tercihler yapılmalıdır. Taban puanları ve başarı sıralamaları yıllık sınav zorluklarına ve öğrenci başarı seviyelerine göre değişiklik göstermektedir.
Bu bilgiler ışığında, YKS’nin her aşamasını ve başvuru sürecini dikkatle takip ederek başarılı bir yerleştirme süreci geçirebilirsiniz.