Türkiye’deki Fen Liseleri 2026

Türkiye’deki ortaöğretim kademesinin en yüksek puan dilimine sahip okulları olan Fen Liseleri, ilk olarak 1964’te Ankara Fen Lisesi adıyla, Ford Vakfı ve MEB finansmanı ile “Sputnik sendromu” etkisinde ve New York’taki Bronx Fen Lisesi örnek alınarak kurulmuştur. LGS ile öğrenci kabul eden ve dört yıl karma eğitim veren bu okullar, başlangıcından itibaren üstün yetenekli öğrencilerin fen ve matematik alanlarında yoğun eğitim almasını hedeflemiştir. Kuruluş sürecinde Cahit Arf ve Erdal İnönü’nün de yer aldığı komisyonlarca titiz öğretmen seçimi yapılmıştır. Günümüzde ülke genelinde yaygınlaşan Fen Liselerinde (2022-2023 verilerine göre toplam 197.682 öğrenci ve 1080 okul), yoğun fen-matematik ağırlıklı ortak derslerin yanı sıra zengin seçmeli ders programları uygulanmakta olup, bu okullar Türkiye’deki tüm ortaöğretim öğrencilerinin yaklaşık %4,45’ini oluşturmaktadır.

Fen Liselerinin Genel Tanımı ve Özellikleri

• Tanım: Türkiye’de ortaöğretim kademesinde yer alan, merkezî sınavla (LGS) öğrenci kabul eden bir okul türüdür.
• Süre ve Eğitim Şekli: Eğitim-öğretim süresi dört yıldır ve karma eğitim verilmektedir.
• Kabul: Ortaokul sekizinci sınıf öğrencilerinin girdiği LGS puanlarına ve yüzdelik dilimlerine göre öğrenci kabul eder. Sınavla öğrenci alan okullar arasında en yüksek puan dilimine sahip olanlardan biridir.
• Sınıf Mevcudu: Bir şubede en fazla 30 öğrenci bulunur, ancak gerek görüldüğünde bu sayı 34’e kadar çıkarılabilir.
• Yabancı Dil: Birinci yabancı dilin yanında seçmeli yabancı dil kategorisinde farklı Avrupa dilleri de öğretilmektedir.

İstatistikler (2022-2023 Eğitim-Öğretim Yılı)

Tarihçe ve Kuruluş Süreci

• İhtiyaç: Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki genel ve meslek liselerine ek olarak, ilerleyen dönemlerde yabancı dille eğitim veren ve daha spesifik (fen-matematik) alanlarda çalışacak kişiler için farklı okul türlerine ihtiyaç duyulmuştur.
• İlk Adım: 5-15 Şubat 1962’de toplanan VII. Millî Eğitim Şûrası’nda “üstün istidatlı öğrenciler için bir ilim lisesi kurulmalı” teklifi Fen Liselerinin kuruluş aşamasını resmen başlatmıştır.
• İlk Fen Lisesi: İlk defa 1964 yılında Ankara Fen Lisesi adıyla faaliyete başlamıştır.
• Kuruluş Komisyonu: Ortaöğretim Genel Müdürü Osman Ülkümen, Talim Terbiye Kurulu üyesi Remzi Öncül, Cahit Arf, Erdal İnönü ve kimya öğretmeni Nurettin Baç gibi isimler komisyon üyeleri arasında yer almıştır.
• Etkisi: Kuruluşunda literatürde “Sputnik sendromu” olarak bilinen, özellikle Sovyet Rusya’nın uzay keşiflerindeki başarısının tetiklediği, fen ve matematik alanlarında üstün yetenekli öğrencilerin özel olarak eğitilmesi ihtiyacı etkili olmuştur.
• Finansman ve Akademik Destek: Kuruluşta Amerikalı Ford Vakfı‘nın 1.100.000 dolarlık finansal desteği ve Millî Eğitim Bakanlığı’nın 12,5 milyon TL kaynağı büyük rol oynamıştır. Florida Eyalet Üniversitesi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi de akademik destek sağlamıştır.
• Örnek Alınan Okul: Ankara Fen Lisesi‘nin projesi, New York’taki Bronx Fen Lisesi (Bronx High School) örnek alınarak tasarlanmıştır.

Ankara Fen Lisesi’nin İlk Yapısı ve Öğretmen Seçimi

• Fiziksel Özellikler: İlk açıldığında 200 erkek, 100 kız öğrenci kapasiteli, modern laboratuvarları (fizik, kimya, biyoloji), öğretmen lojmanları, spor salonu ve müzik/proje odaları gibi ayrıntıları olan bir yapı olarak tasarlanmıştır.
• Öğretmen Seçim Süreci:
  1. Türkiye’deki ilgili branş (matematik, biyoloji, fizik, kimya) öğretmenlerine genel yetenek ve fen yeteneğini ölçen sınavlar yapılmıştır.
  2. Puanı yüksek olan 15’er öğretmen Ankara’ya davet edilmiştir.
  3. Özel bir profesörler heyeti tarafından mülakat yapılmış, öğretmenlerden örnek ders anlatmaları ve yeni fikirleri benimseme kabiliyetleri ölçülmüştür.
  4. Seçilen öğretmenler (toplam 30 kişi) yoğun İngilizce kurslarına gönderilmiş ve Amerikalı danışmanlar gözetiminde özel eğitime tabi tutulmuştur.
• İlk Müdürler: İlk 6 yıl müdürlüğü Necdet Onur, daha sonra Faruk Tekin Aysu ve Süleyman Aksoy yapmıştır. 2024 yılı itibarıyla müdürü Meleknur Erdoğan’dır.

Günümüzdeki Durum ve Dağılım

• Yaygınlık: Fen liseleri günümüzde Türkiye’de oldukça yaygınlaşmış ve akademik başarısı yüksek öğrencilerin tercihidir. Fen lisesinin olmadığı şehir yoktur.
• Yoğunluk: Devlete bağlı Fen lisesi en çok Ankara (14), İstanbul (15) ve Antalya (11)‘da bulunmaktadır.
• Fiziki Donanım: Toplamda 173 spor salonu, 238 kütüphane, 309 pansiyon, 5802 derslik, 822 laboratuvar ve 84 z-kütüphane mevcuttur.

Fen Liseleri Ders Programı

• Ortak Dersler: Türk dili ve edebiyatı, din kültürü ve ahlak bilgisi, tarih, coğrafya (9-10. sınıf), matematik, fizik-kimya-biyoloji, felsefe (10-11. sınıf), birinci yabancı dil, ikinci yabancı dil, beden eğitimi, görsel sanatlar ve müzik (9-10. sınıf), bilgisayar bilimi (9-10. sınıf).
• Haftalık Zorunlu Ders Saatleri:
  • 9. Sınıf: 36 saat ortak ders + 3 saat seçmeli ders.
  • 10-11. Sınıf: 37 saat ortak ders + 3 saat seçmeli ders.
  • 12. Sınıf: 35 saat ortak ders + 4 saat seçmeli ders.
• Seçmeli Dersler: Dil ve anlatım, matematik ve fen bilimleri, sosyal bilimler, yabancı diller ve edebiyatı gibi başlıklar altında otuzdan fazla ders bulunmaktadır.
• Rehberlik: 9. ve 12. sınıf öğrencilerine haftada bir saat Rehberlik ve yönlendirme dersi verilmektedir.