Hikâye (Öykü) Nedir? Hikâye, yaşanmış ya da yaşanabilecek olayları belli bir plan çerçevesinde kısa şekilde anlatan edebî türdür. Olay, zaman, mekân ve kişiler gibi unsurlardan oluşur.
Dünya Edebiyatında Hikâyenin Gelişimi
- İlk edebî hikâye örneği, İtalyan yazar Boccacio’nun “Decameron” (16. yüzyıl) adlı eseridir.
- Modern hikâye, 19. yüzyılda Guy de Maupassant (Olay Hikâyesi) ve Anton Çehov (Durum Hikâyesi) gibi yazarlarla gelişmiştir.
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
Türk Edebiyatında Hikâyenin Tarihî Süreci
- İslamiyet Öncesi ve Halk Edebiyatı Dönemi
- Destanlar (Oğuz Kağan, Dede Korkut)
- Masallar (Keloğlan, Tekerlemeli Halk Masalları)
- Halk Hikâyeleri (Kerem ile Aslı, Ferhat ile Şirin)
- Tanzimat Dönemi (1860-1896)
- Batılılaşma hareketiyle birlikte modern hikâye türü Türk edebiyatına girmiştir.
- İlk öykü örnekleri bu dönemde verilmiştir.
- Ahmet Mithat Efendi – “Letaif-i Rivayat” (1880-1890) → Batılı anlamda ilk hikâye örnekleri.
- Samipaşazade Sezai – “Küçük Şeyler” (1892) → Modern hikâyeye geçiş.
- Servet-i Fünun Dönemi (1896-1901)
- Halit Ziya Uşaklıgil → Türk öykücülüğünü yetkinliğe ulaştıran yazar.
- Eser: “Bir Muhtıranın Son Yaprakları”, “Bir Şi’r-i Hayal”
- Milli Edebiyat Dönemi (1911-1923)
- Ömer Seyfettin → “Yeni Lisan” hareketiyle sade Türkçe ve millî konuları işlemiştir.
- Eser: “Bomba”, “Falaka”, “Kaşağı”
- Olay hikâyesi (Maupassant tarzı) geleneğini benimsemiştir.
- Cumhuriyet Dönemi (1923-Günümüz)
- Sait Faik Abasıyanık → Durum hikâyesi (Çehov tarzı) ile öne çıkmıştır.
- Eser: “Son Kuşlar”, “Lüzumsuz Adam”
- Sabahattin Ali, Memduh Şevket Esendal, Orhan Kemal gibi yazarlar da önemli eserler vermiştir.
Önemli Hikâye Türleri
- Olay Hikâyesi (Maupassant Tarzı)
- Serim, düğüm, çözüm planına uygun yazılır.
- Örnek: Ömer Seyfettin’in hikâyeleri.
- Durum Hikâyesi (Çehov Tarzı)
- Belli bir sonucu yoktur, günlük yaşamdan kesitler sunar.
- Örnek: Sait Faik’in hikâyeleri.
Sonuç
Türk edebiyatında hikâye türü, destan ve masallardan başlayarak Batılı tarzda modern hikâyeye evrilmiştir. Ahmet Mithat Efendi ile başlayan bu süreç, Halit Ziya, Ömer Seyfettin ve Sait Faik gibi yazarlarla gelişerek günümüze kadar gelmiştir.
Öğrenciler için öneri: Hikâye türünü daha iyi anlamak için Ömer Seyfettin ve Sait Faik’in eserlerini okumanız faydalı olacaktır.
