KİMYA KONU ANLATIMI: GIDALAR, HAZIR GIDALAR VE YENİLEBİLİR YAĞ TÜRLERİ

  1. GIDALAR NEDİR?

Gıdalar, canlıların beslenme ihtiyacını karşılayan ve enerji sağlayan maddelerdir. Doğal veya işlenmiş olabilirler.

 

  1. HAZIR GIDALAR

Tanım: Çeşitli fiziksel/kimyasal işlemlerle işlenip ambalajlanan gıdalardır.

Sınıflandırma:

  • Toz Ürünler: Hazır çorba, meyve tozları, tatlılar.
  • Unlu Mamüller: Ekmek, kek, kraker.
  • Fermantasyon Ürünleri: Yoğurt, peynir, turşu, alkollü içecekler.
  • Dondurulmuş Ürünler: Sebzeler, balık, meyveler.
  • Konserveler: Salça, ton balığı, marmelat.

 

Pastörizasyon:

  • Amaç: Mikroorganizmaları yok etmek.
  • Yöntem:
    • Klasik pastörizasyon: 70-75°C’de 15 saniye.
    • UHT (Ultra Yüksek Isı): 135-150°C’de 2-4 saniye → 4 ay dayanır.

Hazır Gıda Alırken Dikkat Edilecekler:

İçindekiler listesi ve katkı maddeleri (E kodları).
Üretim/son kullanma tarihi.
Ambalaj bütünlüğü ve saklama koşulları.
İlgili bakanlık onayı.

 

Gıda Katkı Maddeleri (E Kodları):

  • E 100-180: Renklendiriciler (Örn: Amarant).
  • E 200-297: Koruyucular (Örn: Sodyum benzoat).
  • E 300-321: Antioksidanlar (Örn: Sitrik asit).
  • E 322-500: Emülgatörler (Örn: Lesitin).
  • E 620-637: Tatlandırıcılar (Örn: Aspartam).

 

  1. YENİLEBİLİR YAĞ TÜRLERİ

Yağlar; bitkisel, hayvansal veya mineral kökenli olabilir.

 

Sıvı Yağ Çeşitleri:

  • Ham Yağ: Tohumlardan presleme/özütleme ile elde edilen safsızlıklı yağ.
  • Rafinasyon: Ham yağın arıtılıp yenilebilir hale getirilmesi (asitlik azaltma, renk/koku düzenleme).

 

Yağ Türleri:

  • Sızma Yağ: Presleme ile elde edilir, işlenmez (Örn: Natürel zeytinyağı).
  • Rafine Yağ: Kimyasal işlemlerle arıtılır (Örn: Ayçiçek yağı).
  • Riviera Yağ: Sızma + rafine yağ karışımı.
  • Vinterize Yağ: Mumsu maddelerden arındırılmış yağ.

 

Margarin:

  • Sıvı yağların hidrojenlenmesiyle elde edilen yapay yağ.

Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.

ÖNEMLİ UYARI!
Hazır gıdalardaki katkı maddelerinin aşırı tüketimi sağlık riskleri oluşturabilir. Doğal ve dengeli beslenmeye özen gösterin!

Özet Tablo:

Kavram Açıklama
Pastörizasyon Mikropları öldürmek için ısıtma.
Rafinasyon Yağın arıtılması.
E Kodları Gıda katkı maddelerinin sınıflandırması.
Sızma Yağ İşlenmemiş, doğal yağ.

 

Çalışma Sorusu:
“Pastörize süt ile UHT süt arasındaki farklar nelerdir?” Cevabını yukarıdaki bilgilerle karşılaştırarak veriniz.