Hücre Nedir? Hücre, canlıların en küçük yapı ve işlev birimidir. Tüm canlılar hücrelerden oluşur. Hücreler, yaşamsal faaliyetleri gerçekleştirir ve uygun koşullarda tek başına yaşayabilir.
Hücre Çeşitleri
- Prokaryot Hücreler
- Çekirdek zarı ve zarlı organeller yoktur.
- Örnek: Bakteriler, mavi-yeşil algler.
- Ökaryot Hücreler
- Zarla çevrili çekirdek ve organeller bulunur.
- Örnek: Bitki, hayvan, mantar, protistler.
Hücrenin Temel Kısımları
- Hücre Zarı
- Hücreyi dış ortamdan ayırır.
- Seçici geçirgen yapıdadır.
- Yapısında protein, yağ ve karbonhidrat bulunur.
- Sitoplazma
- Hücre içini dolduran jel benzeri sıvıdır.
- Organeller burada bulunur.
- Metabolik olayların çoğu burada gerçekleşir.
- Çekirdek
- Hücrenin yönetim merkezidir.
- DNA burada bulunur.
- Çekirdekçik, ribozom üretiminde görevlidir.
Hücre Organelleri
- Zarsız Organeller
a) Ribozom
- Protein sentezi yapar.
- Tüm canlılarda bulunur (evrensel organel).
- Zarsızdır, sitoplazmada veya ER üzerinde bulunur.
b) Sentrozom
- Sadece hayvan hücrelerinde bulunur.
- Hücre bölünmesinde iğ ipliklerini oluşturur.
- Tek Katlı Zarlı Organeller
a) Endoplazmik Retikulum (ER)
- Granüllü ER: Ribozom taşır, protein sentezinde görevlidir.
- Granülsüz ER: Yağ sentezi ve detoksifikasyon yapar.
b) Golgi Cisimciği
- Salgı üretir, paketler ve taşır.
- Lizozom oluşumunda rol oynar.
c) Lizozom
- Sindirim enzimleri taşır.
- Hücre içi sindirim, yaşlanmış organellerin parçalanması gibi görevleri vardır.
d) Koful
- Bitkilerde büyük, hayvanlarda küçüktür.
- Depolama, sindirim, boşaltım görevleri vardır.
e) Peroksizom
- Zararlı maddeleri (H₂O₂) parçalar.
- Yağ asitlerinin yıkımında rol oynar.
- Çift Katlı Zarlı Organeller
a) Mitokondri
- Enerji (ATP) üretir.
- Kendine ait DNA’sı vardır.
- Çok enerji harcayan hücrelerde (kas, sinir) fazla bulunur.
b) Plastitler (Sadece Bitki Hücrelerinde)
- Kloroplast: Fotosentez yapar, klorofil içerir.
- Kromoplast: Bitkilere sarı, turuncu, kırmızı renk verir.
- Lökoplast: Nişasta, yağ, protein depolar.
c) Çekirdek
- Genetik bilgiyi (DNA) saklar.
- Hücre bölünmesini kontrol eder.
Özet Tablo: Bitki ve Hayvan Hücresi Farkları
| Özellik | Bitki Hücresi | Hayvan Hücresi |
| Hücre Duvarı | Var (Selüloz) | Yok |
| Kloroplast | Var | Yok |
| Sentrozom | Yok (Bazı alglerde var) | Var |
| Koful | Büyük ve az sayıda | Küçük ve çok sayıda |
Sonuç
- Hücre, canlılığın temel birimidir.
- Organeller, hücrede farklı görevleri yerine getirir.
- Bitki ve hayvan hücreleri bazı farklılıklar gösterir.
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
Kendini Test Et!
- Hücre zarının yapısında hangi moleküller bulunur?
- Mitokondri ve kloroplastın ortak özelliği nedir?
- Lizozomun görevleri nelerdir?
Başarılar dilerim!