Fen bilimleri dersi bu ünitesinde Güneş sistemindeki gezegenlerin sınıflandırılması, Güneş sistemi ile ilgili model oluşturulup modellerin yeni kanıtlara göre geliştirilmesi, Güneş ve Ay tutulmalarına yönelik çıkarım yapılarak tutulma modeli geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
Türkiye Fen Liseleri Taban Puanları için sayfamızı takip ediniz.
Fen Bilimleri Dersi 6. Sınıf
1. ÜNİTE: GÜNEŞ SİSTEMİ VE TUTULMALAR
Öğretme-Öğrenme Uygulamaları
FB.6.1.1.1
Öğrencilerden Güneş sistemindeki gezegenler ile ilgili merak ettikleri soruları sormaları istenir (E3.8).
Gezegenlerle ilgili dijital içerikler, yazılı ve görsel kaynaklar vb. öğrencilerle paylaşılır. Öğrencilerin Güneş sistemindeki gezegenlerin niteliklerini belirlemeleri sağlanır (OB1).
Bu süreçte gezegenlerin uydu sayılarına girilmeden Güneş’e yakınlıkları, uydu ve halkalarının olup olmama durumu, birbirlerine göre hacimsel büyüklükleri, karasal ve gazsal olmaları gibi temel özelliklerine değinilir. Öğrencilerin belirlenen özellikleri açıklayarak gerekçeleriyle birlikte gezegenleri ayrıştırmaları sağlanır (KB2.7).
Her bir özelliği kendi içinde alt gruplara ayırarak bu grupları adlandırmaları istenir (OB1). Jüpiter ve Mars gezegenlerinin arasında bulunan asteroit kuşağına değinilir. Güneş sistemindeki asteroitlerin parçalarına gök taşları, Dünya atmosferine giren gök taşlarına meteor, yeryüzüne ulaşanlara ise meteorit olarak isimlendirildiği ifade edilir. Meteoritlerin oluşturduğu çukurlara meteor çukuru denildiği belirtilir. Bu kavramlarla ilgili görseller araştırılabilir. Türk-İslam bilim insanı Biruni’nin; Güneş’in Dünya’nın etrafında değil, Dünya ve diğer gezegenlerin Güneş etrafında dolanma hareketi yaptığını vurgulayan çalışmalarına değinilir (D19.2).
Ayrıca Güneş sistemindeki gezegen veya uyduların hangilerinde canlıların yaşayabileceğine dair araştırma ödevleri verilip öğrencilerin gruplar hâlinde tartışmaları sağlanır (SDB2.2). Tartışma etkinliği sırasında öğrencilerin sözlü iletişim becerilerini kullanabilmeleri, etkin dinlemeyi sağlayabilmeleri, ifade ve düşüncelerini karşı tarafa net bir şekilde sunmaları teşvik edilir (E3.5).
Tartışma etkinliği sürecinde Türkçe dersi ile ilişki kurulabilir. Güneş sistemindeki gezegenlerin belirlenen özelliklerini karşılaştırmak için anlam çözümleme tablosu, eşleştirme testleri, yapılandırılmış grid, tanılayıcı dallanmış ağaç vb. kullanılabilir.
FB.6.1.1.2
Öğrencilerin Güneş sistemi ile ilgili Güneş’e yakınlık sıralamasını içeren tekerleme, kodlama vb. oluşturmaları sağlanabilir. Konu ile ilgili açık uçlu sorular kullanılarak öğrencilerin konuya dikkatleri çekilebilir. Öğrencilerin Güneş sistemi ile ilgili bir model hazırlamaları sağlanır. Modeli hazırlama sürecinde yardımlaşarak arkadaşlarına gerekli durumlarda destek olmaları teşvik edilir (D20.2). Oyun hamurları ile Güneş ve gezegenler, farklı büyüklükteki taş parçaları ile asteroit kuşağı temsil edilebilir. Modeller yeniden kullanılabilen atık malzemeler ile de oluşturulur (D5.2, OB8).
Öğrencilerin gruplar hâlinde iletişim kurarak fikir alışverişi yapmaları sağlanır (SD2.1, SD2.2). Modellerini bilimsel kaynaklardan yapılan araştırma sonuçları ve diğer modeller ile karşılaştırarak geliştirmeleri sağlanır (SDB1.1, OB7, OB1, KB2.7). Öğrencilerin arkadaşlarını etkin şekilde dinlemeleri, duygu ve düşüncelerini ifade etmeleri beklenir (SD2.1, KB2.18).
Modeli tasarlama sürecinde planları doğrultusunda istikrarlı bir şekilde ilerlemeleri beklenir (D3.2, D16.3). Model tasarım sürecinde görsel sanatlar dersi ile ilişki kurulabilir. Güneş sistemi modelini değerlendirmek için analitik dereceli puanlama anahtarı kullanılabilir.
FB.6.1.2.1
Öğrencilerden Güneş ve Ay tutulması ile ilgili merak ettikleri soruları sormaları istenir (E3.8). Güneş tutulmasını gözlemleyebilen öğrenci olup olmadığı sınıfa sorulup öğrencilerin deneyimlerini açıklamaları istenebilir. Güneş ve Ay tutulması ile ilgili bilgileri dijital içerikler, yazılı ve görsel kaynaklar yardımıyla bilimsel gerçeğe ulaşarak tanımlamaları beklenir (OB4, E3.4).
Öğrencilerden Güneş ve Ay tutulması hakkında bilgi toplamaları ve çizimler oluşturarak çalışma yapraklarına kaydetmeleri istenir (OB1). Öğrencilerin Güneş ve Ay tutulmaları ile ilgili sonuçları değerlendirmeleri beklenir. Öğrencilerin ulaştığı bilgiler V diyagramı ile özetlenebilir. Öğrencilere konuyu pekiştirmeleri için rol oynama veya gösteri deneyleri gibi tekniklerle Güneş ve Ay tutulmaları eğlenceli bir şekilde verilir (E2.5, FBAB1).
Güneş ve Ay tutulmaları ile ilgili dijital içeriklerden yararlanılabilir. Güneş ve Ay tutulmalarının en son ne zaman gerçekleştiği ve gelecekte en yakın hangi tarihte gerçekleşeceği hakkında öğrencilerden araştırma yapmaları istenebilir. Türk-İslam bilim insanı Fergani’nin 800’lü yıllarda Güneş ve Ay tutulma zamanlarının tespit edilmesine yönelik yöntem bulduğuna dair yaptığı çalışmalara değinilir (D19.2).
Öğrencilerin Güneş ve Ay tutulmalarını karşılaştırmalarını sağlayan açık uçlu sorular, eşleştirme testi, boşluk doldurma soruları vb. kullanılabilir.
FB.6.1.2.2
Öğrencilerin Güneş ve Ay tutulmaları ile ilgili bir model hazırlamaları sağlanır. Model hazırlama sürecinde yardımlaşarak arkadaşlarına destek olmaları beklenilir (D20.2). Modeller yeniden kullanılabilen atık malzemeler ile de oluşturulur (D5.2). Öğrencilerin gruplar hâlinde iletişim kurarak fikir alışverişi yapmaları sağlanır (SD2.1, SD2.2).
Bu süreçte oyun hamurları vb. malzemeler ile Dünya ve Ay, el feneri vb. ışık kaynakları ile Güneş temsil edilebilir. Modellerini bilimsel kaynaklardan yapılan araştırma sonuçları ve diğer modeller ile karşılaştırarak geliştirmeleri sağlanır (SDB1.1, OB1, KB2.7). Öğrencilerin arkadaşlarını etkin şekilde dinlemeleri, duygu ve düşüncelerini ifade etmeleri beklenir (SD2.1, KB2.18).
Modeli tasarlama sürecinde planları doğrultusunda istikrarlı bir şekilde ilerlemeleri beklenir (D3.2). Model tasarım sürecinde görsel sanatlar dersi ile ilişki kurulabilir. Güneş ve Ay tutulmaları modelini değerlendirmek için analitik dereceli puanlama anahtarı kullanılabilir.
ÖĞRENME ÇIKTILARI VE SÜREÇLER
1. Bölüm: Güneş Sistemi
FB.6.1.1.1. Güneş sistemindeki gezegenleri niteliklerine göre sınıflandırabilme
a) Güneş sistemindeki gezegenlerin niteliklerini belirler.
b) Güneş sistemindeki gezegenleri niteliklerine göre ayrıştırır.
c) Güneş sistemindeki gezegenleri niteliklerine göre gruplandırır.
ç) Güneş sistemindeki gezegenleri niteliklerine göre etiketler.
FB.6.1.1.2. Güneş sistemi ile ilgili bilimsel model oluşturabilme
a) Güneş sistemi ile ilgili model önerir.
b) Güneş sistemi ile ilgili hazırladığı modelini geliştirir.
2. Bölüm: Güneş ve Ay Tutulmaları
FB.6.1.2.1. Güneş ve Ay tutulması ile ilgili bilimsel çıkarım yapabilme
a) Güneş ve Ay tutulmasının niteliklerini tanımlar.
b) Güneş ve Ay tutulması ile ilgili topladığı verileri kaydeder.
c) Güneş ve Ay tutulmasını değerlendirir.
FB.6.1.2.2. Güneş ve Ay tutulması ile ilgili bilimsel model oluşturabilme
a) Güneş ve Ay tutulması ile ilgili model önerir.
b) Güneş ve Ay tutulması ile ilgili modelini geliştirir.
FARKLILAŞTIRMA
Zenginleştirme Güneş sistemi modelinde gezegenlerin hacimsel büyüklüklerini ölçeklendirilmiş şekilde oluşturmaları sağlanabilir.
Basit 3B çizim programları kullanılarak Güneş sistemi modelinde gezegenlerin
büyüklüklerine yönelik modeller tasarlanabilir. İmkânları olan okullar için yapılan çizimlere
yönelik 3B yazıcıdan modeller ürün olarak alınabilir.
Güneş sisteminde hangi gök cisminde canlıların yaşayabileceğine yönelik araştırma
görevi verilebilir.
Uluğ Bey’in Ay ve Güneş tutulmaları ile ilgili hesaplama yöntemleri araştırılarak sunum
hazırlatılabilir.
Kanlı Ay ve Süper Kanlı Ay tutulması durumuyla ilgili araştırma görevi verilerek sunum
yaptırılabilir. Araştırma görevinde kavramsal yanılgılara da yer verilmesi sağlanabilir.
Millî Eğitim Bakanlığı: https://meb.gov.tr
