Fabl, genellikle hayvanların veya bitkilerin kahraman olduğu, sonunda bir ahlaki ders veren kısa ve öğretici hikâyelerdir. Hem düz yazı hem de şiir (manzum) şeklinde yazılabilir.
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
Fablın Özellikleri:
- Kahramanlar:
- Hayvanlar veya bitkilerdir.
- İnsan gibi düşünür, konuşur ve davranır.
- İyi-kötü çatışması vardır (ör: Tilki ile karga, aslan ile fare).
- Amaç:
- Okuyucuya ders vermek, ahlaki değerleri öğretmek.
- Didaktik (öğretici) bir türdür.
- Yapı Unsurları:
- Olay, yer, zaman ve şahıs kadrosu bulunur.
- Kurgusaldır, gerçekte yaşanmaz.
- Dil ve Anlatım:
- Sade, anlaşılır ve eğlenceli bir dil kullanılır.
- Konuşturma ve kişileştirme sanatları sıkça görülür.
- Sonuç:
- Genellikle mutlu biter, iyiler kazanır.
- Sonunda öğüt veya kıssadan hisse bulunur.
Dünya Edebiyatında Fabl Örnekleri:
- Ezop (Yunan): Ezop Masalları (Tilki ile Üzümler, Ağustos Böceği ile Karınca).
- La Fontaine (Fransız): La Fontaine Fablları (Karga ile Tilki, Ağustos Böceği ile Karınca).
- Kelile ve Dimne (Hint): Beydaba’nın ünlü eseri.
Türk Edebiyatında Fabl Örnekleri:
- Klasik Dönem:
- Mevlana: Mesnevi (örneğin “Filin Tarifi”).
- Şeyhi: Harname (eşeğin hikâyesi).
- Modern Dönem:
- Şinasi, Nabizade Nazım, Ahmet Mithat Efendi fabl türünde eserler vermiştir.
Önemli Fabl Yazarları:
| Yazar | Eser | Milliyet |
| Ezop | Ezop Masalları | Yunan |
| La Fontaine | La Fontaine Fablları | Fransız |
| Beydaba | Kelile ve Dimne | Hint |
| Mevlana | Mesnevi | Türk-İslam |
Fablın Faydaları:
Çocuklara ahlaki değerleri öğretir.
Hayal gücünü geliştirir.
Okuma alışkanlığı kazandırır.
Eğlendirirken öğretir.
Örnek Fabl:
“Karga ile Tilki”
Karga, ağzında peynirle dalda oturur. Tilki onu övüp şarkı söylemesini ister. Karga şarkı söyleyince peynir düşer, tilki kapar. Ders: Dalkavukluğa kanmamalı!
Kısa Quiz:
- Fablın ana kahramanları genelde nedir?
- Cevap: Hayvanlar veya bitkiler.
- Fablın amacı nedir?
- Cevap: Bir ders vermek.
- Türk edebiyatında fabl yazan iki yazar sayınız.
- Cevap: Şeyhi, Mevlana.
Fabl, hem eğlenceli hem de öğretici bir türdür!
