- Türklerin İslamiyet’ten Önceki Dinleri
Türkler, İslamiyet’ten önce farklı dinlerle temas kurmuş ve çeşitli inançları benimsemişlerdir:
- Gök Tanrı İnancı → En yaygın inançtı. Tek Tanrı inancı vardı.
- Budizm, Şamanizm, Zerdüştlük, Manihaizm, Hristiyanlık gibi dinler de kabul edilmiştir.
- Türklerin İslamiyet ile Tanışması
- İlk Temas: Hz. Ömer döneminde Müslüman Araplar ile Türkler arasında başladı.
- Emeviler Dönemi: Emevilerin ayrımcı politikaları nedeniyle İslamiyet’in yayılması yavaşladı.
- Abbasiler Dönemi: Eşitlikçi politika sayesinde Türkler kitleler halinde Müslüman oldu.
Talas Savaşı (751)
- Çinliler vs. Abbasiler + Karluk Türkleri
- Sonuç:
- Türklerin Müslüman olma süreci hızlandı.
- Kağıt yapımı Çin dışına yayıldı.
- Türklerin İslamiyet’i Kabul Etme Nedenleri
| Türk Kültürü | İslamiyet |
| Gök Tanrı inancı (Tek Tanrı) | Allah inancı |
| Cennet-Cehennem kavramı | Ahiret inancı |
| Kurban kesme geleneği | İslam’da kurban |
| Cihat benzeri savaş anlayışı | İslam’da cihat |
| Ahlaki değerler (yalan, hırsızlık yasak) | Haramlar |
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
- İlk Müslüman Türk Devletleri
- a) Karahanlılar (840-1212)
- Kurucu: Bilge Kül Kadir Han
- Önemli Olaylar:
- Satuk Buğra Han zamanında İslamiyet resmen kabul edildi.
- Türkçe’yi resmi dil yaptılar (Milli kimliği korudular).
- İlk Türk-İslam eserleri yazıldı:
- Yusuf Has Hacip → Kutadgu Bilig (Mutluluk veren bilgi)
- Kaşgarlı Mahmud → Divan-ı Lügati’t-Türk (Türkçe sözlük)
b) Gazneliler (969-1187)
- Kurucu: Alp Tegin
- Önemli Olaylar:
- Gazneli Mahmut:
- Hindistan’a 17 sefer yaparak İslamiyet’i yaydı.
- “Sultan” unvanını ilk kullanan hükümdardır.
- Dandanakan Savaşı (1040): Selçuklulara yenilerek zayıfladılar.
- Gazneli Mahmut:
c) Büyük Selçuklu Devleti (1040-1157)
- Kurucu: Selçuk Bey (Oğuzların Kınık boyu)
- Önemli Olaylar:
- Tuğrul Bey:
- Dandanakan Savaşı (1040) → Devlet resmen kuruldu.
- Pasinler Savaşı (1048) → Bizans ile ilk büyük savaş.
- Alparslan:
- Malazgirt Savaşı (1071) → Anadolu’nun kapısı Türklere açıldı.
- Tuğrul Bey:
- Türk-İslam Devletlerinde Kültür ve Medeniyet
a) Siyasi Yapı
- Hükümdar unvanları: Sultan, Han, Hakan
- Divan-ı Saltanat: Devlet işlerinin görüşüldüğü meclis.
- Melikler: Ülkeyi yöneten hanedan üyeleri.
- Atabeyler: Melikleri eğiten tecrübeli devlet adamları.
b) Ekonomi
- Ticaret: Kervansaraylar yapıldı, tüccarlar korundu.
- Tarım ve Hayvancılık: Temel geçim kaynağıydı.
c) Bilim ve Sanat
- Medreseler: Nizamiye Medreseleri (Alparslan zamanında açıldı).
- Bilim İnsanları:
- Biruni (Astronomi), İbn-i Sina (Tıp), Harezmi (Matematik).
- Mimari: Camiler, kervansaraylar, hastaneler (Bimarhane) yapıldı.
Özet Tablo: İlk Türk-İslam Devletleri
| Devlet | Kuruluş-Yıkılış | Önemli Hükümdar | Özellik |
| Karahanlılar | 840-1212 | Satuk Buğra Han | İlk Müslüman Türk devleti |
| Gazneliler | 969-1187 | Gazneli Mahmut | Hindistan’a İslam’ı yaydı |
| Büyük Selçuklu | 1040-1157 | Alparslan | Malazgirt Savaşı (1071) |
Not: Türkler İslamiyet’i kabul ederek hem kültürlerini korumuş hem de İslam medeniyetine büyük katkılar sağlamışlardır.
Soru-Cevap:
Talas Savaşı’nın önemi nedir?
Türklerin Müslüman olma süreci hızlandı, kağıt Çin dışına yayıldı.
İlk Türk-İslam eserleri hangileridir?
Kutadgu Bilig, Divan-ı Lügati’t-Türk.
Bu notları çalışarak sınavlara hazırlanabilirsiniz!
