Farklı Cisimlerin Çıkardığı Sesler : Ses kaynakları farklı maddelerden yapıldığı için çıkardıkları sesler de birbirinden farklıdır.
Örnekler:
Farklı Maddeler:
- Tahta çubukla vurulan bardak ile demir çubukla vurulan bardak farklı ses çıkarır.
- Davul (deri yüzeyli) ve trampet (plastik yüzeyli) aynı sopayla vurulduğunda farklı ses verir.
Farklı Şekil ve Büyüklük:
- Cam bardakların boyutları değişince (büyük/küçük), aynı kalemle vurulduğunda farklı ses çıkar.
- Keman tellerinin kalınlığı veya gerginliği değişirse, çıkan ses de değişir.
İnsan Sesleri:
- Arkadaşlarınızı seslerinden tanıyabilirsiniz çünkü herkesin ses yapısı farklıdır.
- Burnunuzu tutarak konuşursanız, sesiniz farklı duyulur.
Müzik Aletleri:
- Piyano ve keman aynı notayı çalsalar bile sesleri farklıdır çünkü yapıları ve boyutları farklıdır.
- Aynı Sesin Farklı Ortamlarda Duyulması
Sesin yayıldığı ortam değişirse (hava, su, katı), duyulan ses de değişir.
Örnekler:
Katı Ortam vs. Hava:
- Kalemi sıraya vurduğunuzda, havadan gelen ses ile kulağınızı dayadığınızda duyduğunuz ses farklıdır (katı maddeler sesi daha iyi iletir).
- Tren raylarına kulağınızı dayarsanız, trenin sesini daha erken ve farklı duyarsınız.
Su vs. Hava:
- Taşları havada birbirine vurduğunuzda çıkan ses, su altında vurduğunuzdakinden farklıdır.
Farklı Yüzeyler:
- Plastik topu beton, tahta ve halıda zıplatırsanız, her yüzeyde farklı ses çıkar.
Özet Tablo:
| Durum | Örnek | Ses Neden Farklı? |
| Farklı Maddeler | Tahta vs. demir çubukla vurmak | Maddelerin ses iletim özellikleri farklı |
| Farklı Ortamlar | Suda taş vurmak vs. havada taş vurmak | Sesin yayılma hızı ortama göre değişir |
| Farklı Şekiller | Büyük vs. küçük bardak | Titreşim frekansı değişir |
Deney Önerileri:
- Farklı Maddeler Deneyi:
- Cam, plastik ve metal kaşıkla aynı bardağa vurun, sesleri karşılaştırın.
- Ortam Değişimi Deneyi:
- Su dolu bir kovada iki taşı vurup, havadakinden farkını dinleyin.
Sonuç:
- Ses kaynağının cinsi, şekli ve ortamı, sesin nasıl duyulacağını belirler.
- Günlük hayatta bu farklılıkları gözlemleyebilirsiniz!
Soru: Sizce bir yastığa vurulan davul ile betona vurulan davulun sesi neden farklıdır?
Kazanımlar:
- F.6.5.2.1: Ses kaynağının değişmesiyle seslerin farklı işitildiğini deneyerek keşfeder.
- F.6.5.2.2: Sesin yayıldığı ortamın değişmesiyle farklı işitildiğini deneyerek keşfeder.
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.