Kazanım: F.6.3.2. Sabit Süratli Hareket
Sürat Nedir?
Bir cismin birim zamanda aldığı yol miktarına sürat denir.
Sürat = Alınan Yol / Geçen Zaman
- Birimler:
- Yol → Metre (m), Kilometre (km)
- Zaman → Saniye (sn), Saat (sa)
- Sürat → m/sn veya km/sa
Örnek:
- 100 metreyi 10 saniyede koşan bir sporcunun sürati:
Sürat = 100 m / 10 sn = 10 m/sn
Sabit Süratli Hareket
Bir hareketli, eşit zaman aralıklarında eşit yollar alıyorsa, sabit süratli hareket yapıyor demektir.
Özellikleri:
- Sürat değişmez.
- Yol-zaman grafiği düz bir çizgi şeklindedir.
- Sürat-zaman grafiğinde sürat hep aynıdır.
Örnek:
- Saatte 60 km sabit süratle giden bir araç, her saat 60 km yol alır.
Grafiklerle İfade Edilmesi
A) Yol-Zaman Grafiği
- Yatay eksen (x): Zaman
- Dikey eksen (y): Alınan Yol
- Eğim = Sürat
Örnek Grafik:
| Zaman (sn) | Yol (m) |
| 0 | 0 |
| 1 | 5 |
| 2 | 10 |
| 3 | 15 |
Sürat = 5 m/sn (Her saniye 5 m yol alıyor.)
B) Sürat-Zaman Grafiği
- Yatay eksen (x): Zaman
- Dikey eksen (y): Sürat
- Grafik yatay bir çizgi ise sürat sabittir.
Örnek:
| Zaman (sn) | Sürat (m/sn) |
| 0 | 10 |
| 1 | 10 |
| 2 | 10 |
Sürat hep 10 m/sn, değişmiyor.
Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.
Örnek Sorular ve Çözümler
Soru 1:
100 metreyi 8 saniyede koşan sporcunun sürati kaç m/sn‘dir?
Çözüm:
- Sürat = Yol / Zaman
- Sürat = 100 m / 8 sn = 12,5 m/sn
Soru 2:
Sürati 120 km/sa olan bir araç 3 saatte kaç km yol alır?
Çözüm:
- Yol = Sürat × Zaman
- Yol = 120 km/sa × 3 sa = 360 km
Soru 3:
20 saniyede 160 metre yol alan bir aracın sürati kaç m/sn‘dir?
Çözüm:
- Sürat = 160 m / 20 sn = 8 m/sn
Özet
Sürat, bir cismin birim zamanda aldığı yoldur.
Sabit süratli hareket yapan cisimler eşit zamanlarda eşit yol alır.
Yol-zaman grafiğinde eğim sürati verir.
Sürat-zaman grafiği yatay çizgi ise sürat değişmiyor demektir.
Formüller:
- Sürat = Alınan Yol / Geçen Zaman
- Alınan Yol = Sürat × Zaman
- Zaman = Alınan Yol / Sürat