6. Sınıf Fen Bilimleri Dersi
Kuvvetin Özellikleri ve Bileşke Kuvvet
Kuvvetin Özellikleri
Kuvvet, bir cismin hareketini veya şeklini değiştirmesine neden olan bir etkidir. Kuvvetin büyüklüğü, yönü ve uygulama noktası olmak üzere üç özelliği vardır.
Kuvvetin Büyüklüğü
Kuvvetin büyüklüğü, dinamometre ile ölçülür. Dinamometre, kuvveti ölçmek için kullanılan bir araçtır. Dinamometrenin bir ucu cisme, diğer ucu ise destek noktasına bağlanır. Cismin ağırlığı, dinamometrenin göstergesinde okunur.
Kuvvetin Yönü
Kuvvetin yönü, kuvvetin uygulandığı doğrultudur. Kuvvet, bir ok ile gösterilir. Okun ucu, kuvvetin uygulandığı yönü gösterir.
Kuvvetin Uygulama Noktası
Kuvvetin uygulama noktası, kuvvetin uygulandığı yerdir. Kuvvetin uygulama noktası, cismin üzerinde herhangi bir nokta olabilir.
Bileşik Kuvvet
Bir cisim üzerinde aynı anda birden fazla kuvvetin etki etmesi durumunda, bu kuvvetlerin toplamına bileşke kuvvet denir. Bileşke kuvvet, cismin hareketini veya şeklini belirler.
Bileşik Kuvvetin Hesaplanması
Bileşik kuvvetin büyüklüğü, yönünü ve uygulama noktasını bulmak için, kuvvetlerin vektörel toplamı yapılır. Vektörel toplam, kuvvetlerin büyüklüklerinin ve yönlerinin toplanması ile bulunur.
Bileşik Kuvvetin Harekete Etkisi
Bileşik kuvvetin cismin hareketine etkisi, kuvvetlerin büyüklüklerine, yönlerine ve uygulama noktalarına bağlıdır.
- Eğer bileşke kuvvet, cismin ağırlığından büyükse, cisim hareket eder.
- Eğer bileşke kuvvet, cismin ağırlığına eşitse, cisim sabit kalır.
- Eğer bileşke kuvvet, cismin ağırlığından küçükse, cisim hızını azaltarak yavaşlar.
Bileşik Kuvvetin Şekle Etkisi
Bileşik kuvvetin cismin şekline etkisi, kuvvetlerin büyüklüklerine, yönlerine ve uygulama noktalarına bağlıdır.
- Eğer bileşke kuvvet, cismin şeklini değiştirmeyecek kadar küçükse, cismin şekli değişmez.
- Eğer bileşke kuvvet, cismin şeklini değiştirmeye yetecek kadar büyükse, cismin şekli değişir.
- Eğer bileşke kuvvet, cismin şeklini tamamen bozacak kadar büyükse, cisim parçalanır.