6. SINIF DOLAŞIM SİSTEMİ KONU ANLATIMI (MEB Kazanımlarına Uygun – Özet ve Görsel Destekli)

DOLAŞIM SİSTEMİ NEDİR?

Hücrelere besin ve oksijen taşır, atık maddeleri (karbondioksit, üre vb.) uzaklaştırır.

Görevleri:
Oksijen ve besin taşımak,
Atıkları boşaltım organlarına iletmek,
Vücudu mikroplara karşı korumak.

DOLAŞIM SİSTEMİNİN YAPILARI

Görevi: Kanı pompalar.
Yeri: Göğüs kafesinde, sol akciğer altında.
Büyüklük: Yumruğunuz kadar.
Yapısı:
- 4 odacıklı (2 üst, 2 alt).
- Sağ taraf: Az oksijenli kan.
- Sol taraf: Çok oksijenli kan.
- Kapakçıklar: Kanın tek yönlü akışını sağlar.

Damar Türü	Görevi	Özellikler
Atardamar	Kanı kalpten vücuda taşır.	En yüksek basınç (Aort en büyüğü).
Toplardamar	Kanı vücuttan kalbe taşır.	En düşük basınç (Akciğer hariç az oksijenli).
Kılcal Damar	Hücrelerle madde alışverişi yapar.	En yavaş kan akışı.

Not:

Plazma (%55): Su, besinler, hormonlar.
Kan Hücreleri (%45):
- Alyuvar: Oksijen taşır (kırmızı renk).
- Akyuvar: Mikroplarla savaşır.
- Kan Pulcukları: Pıhtılaşmayı sağlar.

KAN DOLAŞIMI ÇEŞİTLERİ

Şema:

Büyük Dolaşım: Sol Karıncık → Aort → Vücut → Sağ Kulakçık

Küçük Dolaşım: Sağ Karıncık → Akciğer Atardamarı → Akciğer → Sol Kulakçık

Fen liseleri taban puanları ve yüzdelik dilimleri için sayfamızı takip ediniz.

KAN GRUPLARI ve BAĞIŞ

Kan Grupları: A, B, AB, O (+ Rh faktörü ile 8 çeşit).
Kan Alışverişi: Aynı grup arasında yapılmalıdır (Örnek: A Rh+ → A Rh+).
Kan Bağışı:
- Önemi: Hayat kurtar, toplumsal dayanışmayı artırır.
- Kızılay: Türkiye’nin resmi kan bankası.
- Kimler Bağış Yapabilir? 18-65 yaş, 50 kg üzeri, sağlıklı bireyler.

ÖNEMLİ UYARILAR

Dikkat!

ÖĞRENCİ ETKİNLİK ÖNERİSİ:

Deney: Bilek nabzınızı sayın ve grafik oluşturun.
Proje: Damar türlerini renkli pipetlerle modelleyin (kırmızı: atardamar, mavi: toplardamar).

PDF veya sunum için: Görseller ekleyerek (kalp şeması, kan dolaşımı çizimi) anlatımı zenginleştirebilirsiniz.

Kaynak: MEB 6. Sınıf Fen Bilimleri Kazanımları ve ders kitabı.